เพราะเรื่องสมองนั้นมีความซับซ้อนอย่างยิ่งและจะผิดพลาดไม่ได้  เทคโนโลยีการผ่าตัดสมองอย่างแม่นยำถือเป็นก้าวกระโดดที่สำคัญในวงการแพทย์ โดยเฉพาะด้านศัลยกรรมระบบประสาท ช่วยให้การรักษาเนื้องอกในสมองซึ่งเป็นโรคที่มีความเสี่ยงสูง มีประสิทธิภาพมากขึ้น ปลอดภัยทั้งต่อชีวิตของผู้ป่วยและคุณภาพชีวิตหลังการรักษา เพื่อให้การดูแลรักษาผู้ป่วยเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ภายใต้แนวคิด SMART BRAIN SURGERY “ผ่าตัดสมองแม่นยำด้วยเทคโนโลยีอัจฉริยะ” โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ นำเทคโนโลยีอัจฉริยะเข้ามาช่วยในการผ่าตัดสมองได้อย่างแม่นยำ ก้าวข้ามขีดจำกัดศาสตร์การรักษาโรคเนื้องอกในสมอง

ผศ.ป.นพ.ปโยธร เดชะรินทร์ รักษาการหัวหน้างานศัลยกรรมทั่วไป แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมระบบประสาทและรังสีร่วมรักษาระบบประสาท โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ กล่าวว่า โรคเนื้องอกหรือมะเร็งสมองโดยทั่วไปมีอัตราการเกิดค่อนข้างต่ำ โดยพบได้ตลอดช่วงอายุ น้อยกว่า 1% ของมะเร็งสมองทั้งหมด หรือ 5.57 ต่อ 100,000 คนของประชากรในกลุ่มที่เป็นมะเร็งจากเซลล์สมองเองโดยตรง แต่เนื่องจากอยู่ที่บริเวณควบคุมการทำงานที่สำคัญต่างๆ ของร่างกาย หากมีรอยโรคบริเวณนี้อาจก่อเกิดความเสียหายที่รุนแรง เช่น พิการ หรือเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องอย่างทันท่วงที โดยช่วงอายุที่พบบ่อยคือกลุ่มที่มีอายุมากขึ้นหรือผู้สูงอายุ แต่ก็พบได้ในเด็กและวัยรุ่นขึ้นอยู่กับชนิดของเนื้องอกหรือมะเร็งสมอง

เนื้องอกสมองที่พบได้บ่อยที่สุดคือ เนื้องอกของเยื่อหุ้มสมอง หรือที่เราเรียกว่า meningioma โดยเนื้องอกชนิดนี้จะพบได้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายเล็กน้อย ส่วนมะเร็งสมองที่พบได้บ่อยที่สุดคือ มะเร็งจากการกระจายมาจากบริเวณอื่นของร่างกาย เช่น มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม

สำหรับ เทคโนโลยีอัจฉริยะที่เข้ามาช่วยในการผ่าตัดสมองอย่างแม่นยำและมีประสิทธิภาพสูงภายในห้องผ่าตัดไฮบริดของอาคารกรมพระศรีสวางควัฒน โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ผศ.ป.นพ.ปโยธร เดชะรินทร์ บอกว่าประกอบด้วย 1. เครื่องเอกซเรย์ความละเอียดสูงแบบ 2 ระนาบ ใช้ในการวินิจฉัยและรักษาโรคที่เกี่ยวกับหลอดเลือดของระบบประสาท รวมทั้งหลอดเลือดที่บริเวณอื่นของร่างกายก็สามารถทำได้

“เราสามารถตัดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงบริเวณเนื้องอกดังกล่าว และดำเนินการผ่าตัดนำเนื้องอกสมองออกได้ในคราวเดียวกัน ซึ่งมีประโยชน์ในการลดการเสียเลือดระหว่างผ่าตัด และได้รับการรักษาไปในครั้งเดียว หลังจากผ่าตัดเสร็จยังสามารถสวนหลอดเลือด เพื่อตรวจสอบว่าจัดการความผิดปกติออกได้ทั้งหมด 100% หรือไม่”  2. กล้องผ่าตัดกำลังขยายสูง เป็นรุ่นใหม่ล่าสุด ซึ่งเป็นเครื่องแรกของประเทศไทย สามารถใช้ในการผ่าตัดโรคทางสมองได้หลายประเภท โดยเฉพาะที่ต้องการความละเอียดสูงและหรือมีความซับซ้อนของกายวิภาคสูง  3. อุปกรณ์อื่นๆ ที่มีภายในห้องผ่าตัด อาทิ เครื่องตรวจวัดเส้นประสาทหรือระบบประสาท เครื่อง  อัลตราซาวนด์ที่ใช้ในการดูดสลายเนื้องอกหรือมะเร็งของสมอง เครื่องนำวิถี (เนวิเกเตอร์) สามารถช่วยในการระบุตำแหน่งของเนื้องอกสมองหรือรอยโรคทางระบบประสาทต่างๆ ได้อย่างแม่นยำ เปรียบเสมือน GPS ของรถยนต์ นอกจากนี้ยังมีอุปกรณ์สำหรับช่วยผ่าตัดอื่นๆ เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่ดีที่สุด

ผศ.ป.นพ.ปโยธร บอกว่า การผ่าตัดแม่นยำด้วยเทคโนโลยีอัจฉริยะในห้องผ่าตัดไฮบริดคือการส่งต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบันไปยังผู้ป่วย เพื่อให้เกิดผลการรักษาที่ดีที่สุดกับผู้ป่วย โดยไม่เกิดภาวะแทรกซ้อน ซึ่งการผ่าตัดจะทำสำเร็จได้ ศัลยแพทย์จำเป็นต้องศึกษาหาความรู้อย่างสม่ำเสมอ ควบคู่ไปกับการฝึกฝนและพัฒนาการผ่าตัดด้วยเครื่องมือที่มีความทันสมัยอย่างต่อเนื่อง

ด้าน นพ.พงศกร พงศาพาส แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมระบบประสาท กล่าวเสริมในส่วนของการฟื้นตัวและการปรับตัวของผู้ป่วยหลังผ่าตัดว่าไม่ใช่เรื่องยาก เพราะใช้เวลาในการรักษาไม่เกิน 2 สัปดาห์แผลก็หายเป็นปกติ แต่ในคนไข้เนื้องอกสมองบางส่วนจะมีภาวะการทำงานสมองไม่หายเป็นปกติ อาจมีอาการอ่อนแรง ช่วยเหลือตัวเองได้ไม่เต็มที่ ในส่วนนี้ต้องอาศัย 3 ส่วน คือ ความตั้งใจของผู้ป่วยในการทำกายภาพ การช่วยเหลือให้กำลังใจ และการดูแลของญาติ โดยมีทีมพยาบาลคอยดูแลด้านการจ่ายยา รวมถึงนัดหมายเพื่อติดตามผลการฟื้นตัวให้เป็นไปตามปกติอย่างเหมาะสม

สิ่งที่ท้าทายที่สุดในการรับมือกับเนื้องอกในสมอง คือ ความคาดหวังผลหลังการรักษา เพราะไม่ว่าจะเป็นเนื้องอกชนิดไหน ทั้งผู้ป่วย ญาติ และทีมแพทย์และพยาบาล ล้วนต้องการให้ผู้ป่วยหายดีจากโรคและไม่เกิดภาวะแทรกซ้อน เพื่อทำให้ผลลัพธ์ออกมาดีที่สุดสำหรับคนไข้