พระเมธีวัชรบัณฑิต เผยยุโรปเผชิญทุกข์ซ่อนลึก ชี้ "วิปัสสนา" คือคำตอบกลางคลื่นชีวิตแห่งความโดดเดี่ยว วิทยาลัยธรรมะเกตฯ ฮังการี จับมือ มจร จัดคอร์สเข้ม 9 วัน เสริมวิจัยทางจิต ดึงผู้ปฏิบัติเปลี่ยนแปลงภายในอย่างลึกซึ้ง

เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2568   พระเมธีวัชรบัณฑิต (หรรษา ธมฺมหาโส)  เจ้าอาวาสวัดใหม่ กรุงเทพมหานคร  ผู้อำนวยการหลักสูตรสันติศึกษาระดับปริญญาเอก มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร) เปิดเผยว่า ขณะที่โลกกำลังเผชิญหน้ากับความขัดแย้ง สงคราม และความรุนแรงในระดับชุมชน องค์กร สังคม และประเทศ และชาวยุโรปจำนวนที่มากกำลังเผชิญหน้ากับความทุกข์ ว้าเหว่ เปลี่ยวเหงา หวาดกลัว แปลกแยก กับการใช้ชีวิตและการทำงานที่ต้องแก่งแย่งและแข่งขันในสังความยุคดิจิทัลที่มีความไว เร็ว และแรง
 
จากจุดเจ็บปวด (Pain Point) ดังกล่าว จึงทำให้ชาวยุโรปจำนวนหนึ่งแสวงหาคำตอบ โดยการแสวงหาทางรอดและความหมายใหม่ให้แก่ชีวิตตัวเอง  ทุกอย่างจึงมาบรรจบที่การปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน เพื่อดับทุกข์ และเสริมสร้างความสุขในเรือนใจ

 
นิพพานสถานธรรม วิทยาลัยพุทธศาสตร์นานาชาติ มจร  จึงจับมือกับวิทยาลัยธรรมะ เกต ปูดาเปสด์ ฮังการี จึงจัดกิจกรรมการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานแบบเข้มข้น (Advanced Meditation Retreat)  เป็นระยะเวลา 9 วัน คือ ตั้งแต่วันที่ 17-25 มิถุนายน 2568 เก็บตัวเก็บวาจา ไม่ใช้เครื่องมือสื่อสาร รับประธานอาหารสองมือ ปฏิบัติตั้งแต่เวลา 04:00-21:00 น. 

ยิ่งกว่านั้น โครงการฯ ได้ประเมินผู้ปฏิบัติ (Pre-test) และ Post-Test) ด้วยเครืองมือทางวิทยาศาสตร์ ด้วยแบบประเมินทางปริมาณ และคุณภาพ รวมถึงการสอบอารมณ์เพื่อปรับแนวทางการปฏิบัติในทุกวันของการปฏิบัติปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ โครงการได้แจ้งผู้ทุกคนให้ทราบว่า เรากำลังการวิจัยทางจิต เพื่อให้ปฏิบัติเกิดความมั่นใจถึงผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้น

น่าสนใจว่า การปฏิบัติครั้งนี้ มีผู้ชายมากกว่าผู้หญิง ในขณะเดียวกัน ทุกคนได้เสียค่าใช้จ่ายค่าอาหารและที่พักตลอดโครงการ และจากการประเมินเบื้องต้นจากการสังเกตและการสอบสอบอารมณ์ ทุกคนตั้งใจปฏิบัติและตั้งใจกำหนดดีมาก สภาวะต่างๆ ที่เกิดจากการปฏิบัติดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางใจให้ผู้ปฏิบัติ

ชาวยุโรปจำนวนมากสนใจการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามแนวมหาสติปัฏฐาน สิ่งหนึ่งที่สะท้อนจากดังจากเวทีการประชุมกรรมฐานโลกที่ภูฏาน ระหว่าง 3-6 มิถุนายน 2568 ที่ผ่านมาก็ยิ่งเห็นได้ชัด เพราะมีการเปิดเวทีให้นำเสนอการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานโดยใช้วิธีมหาสติปัฏฐาน ผ่านการพิจารณากาย เวทนา จิต และธรรม และชาวตะวันตกจำนวนมาก ทั้งฝากอเมริกาและยุโรปสนใจแนวทางนี้มานาน ถึงกระนั้น ก็ติดขัดในเรื่องภาษาที่ใช้ในการสื่อสารระหว่างผู้สอนกับผู้ปฏิบัติ

สิ่งหนึ่งที่ถือเป็นจุดแข็งของมหาจุฬาฯ คือ ภูมิปัญญาด้านการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ที่ครูบาอาจารย์ผู้ปลุกปั้น มจร มาตั้งแต่ยุคหลวงพ่ออาจ อาสภมหาเถระ คือ แนวปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานแบบมหาสติปัฏฐาน และวางรากฐานให้ผู้บริหาร คณาจารย์ และนิสิต ตั้งแต่ระดับปริญญาตรีโท และเอก รวมถึงคนทั่วไปได้พากันปฏิบัติตั้งแต่การสร้าง มจร จนถึงปัจจุบัน 

ส่วนตัวได้รับประโยชน์จากการปฏิบัติที่ครูอาจารย์เคยวางรากฐานไว้ จึงได้ที่เพียรพยายามตลอดหลายปีที่ผ่านมาในช่วงดำรงตำแหน่งเป็น ผอ IBSC คือการส่งออกแนวปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานสู่สังคมโลก ในหลายประเทศ ทั้งสเปน ฮังการี ฝรั่งเศส อังกฤษ อเมริกา เวียดนาม ลาว ร่วมถึงอิตาลีที่กำลังจะไปปลายเดือน

นอกจากนี้ ยังได้พาผู้บริหาร คณาจารย์  นิสิต IBSC ที่มีพื้นฐาน และทักษะการปฏิบัติบนเขาค้อ เพชรบูรณ์ ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ไปร่วมสอนธรรมและนำปฏิบัติ รวมถึงการทำวิจัยเพื่อศึกษาวิธีการสอนวิปัสสนากรรมฐานให้แก่ชาวยุโรป และประเทศต่างๆ ว่า เทคนิค ทักษะ และวิธีการสอนมหาสติปัฏฐานแบบใด จึงจะเหมาะแก่พฤติกรรมการปฏิบัติของชาวยุโรป และชาวตะวันตก 

ยิ่งกว่านั้น คือ การประเมินทักษะการสอน รวมถึงความก้าวหน้าในการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานของผู้ปฏิบัติ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาวด้วยว่า มีความก้าวหน้า หรือติดขัดประการใด แล้วนำมาปรับปรุงวิธีการสอน และการปฏิบัติในรอบต่อไป ซึ่งวิธีการเหล่านี้ ทีมงาน คณาจารย์ IBSC  และ ธรรมะเกต ปูดาเปสด์ ฮังการีได้ทำงานวิจัยด้วยกันมาหลายปีแล้ว

ถึงปัจจุบันนี้ ในฝากยุโรปจึงมีภาพจำแนวปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานจาก IBSC ในเชิงบวก นอกเหนือจากวิธีการปฏิบัติแบบวัชรยานที่เคยฝึกกันมาโดยผู้ก่อตั้งวิทยาลัยที่เป็นครูอาจารย์สายวัชรยาน จึงเป็นการเสริมแรงให้การปฏิบัติกรรมฐานของวิทยาลัยธรรมะเกตมีทางเลือกให้แก่นิสิตเพิ่มสูงขึ้นในหลายรูปแบบ
 
ส่วนตัวที่กำลังตั้ง นิพพานสถานธรรม หรือ Nibbana Wellness Complex ที่ประเทศไทยและกำลังขยายสู่ภาคพื้นพื้นยุโรป รวมถึงประเทศอื่นๆ นั้น ก็มุ่งใช้แนวทางการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามแนวมหาสติปัฏฐานสูตร เพราะเหมาะกับจริตของชาวตะวันตกจำนวนมาก จึงทำให้ชาวตะวันตกพากันสนใจวิธีการปฏิบัติตามแนวนี้ 
 
ที่สำคัญยิ่งก็คือ พุทธองค์ตรัสให้ความสำคัญกับการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามแนวมหาสติปัฏฐานสูตรว่า ภิกษุทั้งหลาย! หนทางนี้เป็นที่ไปอันเอก เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตว์ทั้งหลาย เพื่อล่วงซึ่งความโศกและปริเทวะ เพื่อความดับสูญแห่งทุกข์และโทมนัส เพื่อการบรรลุธรรมที่ถูกต้อง เพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน หนทางนี้ คือสติปัฏฐาน 4ฯ
 
มหาสติปัฏฐานจึงเป็นรากฐานสำคัญตามที่ปรากฏในสัมมาสติ ที่ทำงานคู่กับสัมมาวายามะ และสัมมาสมาธิ จนทำให้อธิจิตตสิกขา หรือการฝึกจิตมีความมั่นคง จนกลายรากฐานสำคัญในการรองรับอธิปัญญาสิกขา และอธิศีลสิกขาตามที่สรุปรวมจากอริยมรรคหรือมรรคแปด ดังที่พุทธองค์ได้ตรัสไว้ในธัมมจัปปวัตตนสูตรซึ่งเป็นพระสูตรบทแรกที่ได้แสดงโปรดพระปัญจวัคคีย์