เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2568  ที่ทำเนียบรัฐบาล นายภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เปิดเผยความคืบหน้าในการแก้ปัญหาเครื่องยนต์เรือดำน้ำว่า ขณะนี้ได้รับคำตอบจากทางเยอรมนีแล้ว และจะมีการตัดสินใจอย่างชัดเจนภายในปลายเดือนพฤษภาคมหรือต้นเดือนมิถุนายนนี้ โดยที่ผ่านมาได้ดำเนินการในทุกขั้นตอนเพื่อแสวงหาทางออกที่เหมาะสมที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการส่งหนังสือสอบถามไปยังผู้บัญชาการทหารเรือของเยอรมนี และรัฐมนตรีกลาโหมของเยอรมนี ซึ่งต่างยืนยันว่าการส่งออกเครื่องยนต์ให้ไทยทำได้ยาก เนื่องจากติดข้อจำกัดจากนาโตและสหภาพยุโรป

ขณะเดียวกันได้มีการเจรจากับเอกอัครราชทูตจีนประจำประเทศไทย โดยจีนชี้แจงว่าการจัดหาเครื่องยนต์เป็นเรื่องของภาคเอกชน ไม่สามารถเข้าไปแทรกแซงได้เต็มที่ แม้จะพยายามหาทางออกด้วยการชดเชยบางส่วนก็ตาม แต่หากไทยยกเลิกโครงการ จีนอาจไม่คืนเงิน เพราะเห็นว่าไม่ได้ผิดสัญญา อีกทั้งยังจัดหาเครื่องยนต์ทดแทนที่มีคุณสมบัติใกล้เคียงแล้ว

นายภูมิธรรมระบุเพิ่มเติมว่า ได้พูดคุยกับเอกอัครราชทูตปากีสถานซึ่งให้ข้อมูลว่า กองทัพเรือของปากีสถานมีการจัดซื้อเรือดำน้ำแบบเดียวกับของไทยจากจีน และได้ทดลองใช้จริงโดยไม่มีปัญหาใด ๆ ทั้งยังได้รับการรับรองว่ามีมาตรฐาน

“ทางเลือกตอนนี้มีเพียงสองทาง คือยกเลิกโครงการ ซึ่งจะสูญเงินไปแล้วราว 7,000–8,000 ล้านบาท หรือเดินหน้าต่อ ซึ่งก็มีเหตุผลรองรับด้านมาตรฐาน ความปลอดภัย และความคุ้มค่า แต่ต้องปรับแก้ประเด็นสัญญาให้ชัดเจนอีกครั้ง โดยอาจต้องหารือกับสำนักงานกฤษฎีกา แม้จะเคยมีการพิจารณาในสมัยนายสุทิน คลังแสง มาก่อนแล้ว”

นายภูมิธรรมกล่าวว่า ตนจะเสนอแนวทางและข้อมูลที่มีให้กับนายกรัฐมนตรีและที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พร้อมชี้แจงให้ประชาชนรับทราบถึงเหตุผลการตัดสินใจ เพื่อให้เข้าใจว่าเป็นการดำเนินการอย่างรอบคอบและยึดผลประโยชน์ของประเทศเป็นหลัก

“ถ้าไม่ไปต่อ ก็ต้องสูญเงินจำนวนมาก รวมถึงสิ่งที่ลงทุนไปแล้ว ทั้งการตั้งกองเรือดำน้ำ การส่งเจ้าหน้าที่ไปศึกษาฝึกอบรม การก่อสร้างอู่จอดเรือที่คืบหน้าไปแล้วถึง 80% หากตัดสินใจยุติโครงการ ทุกอย่างเหล่านี้จะสูญเปล่า แต่หากเดินหน้าต่อ เราก็มั่นใจได้ว่าเครื่องยนต์ที่เสนอมาใหม่มีมาตรฐานใกล้เคียงกัน และสามารถใช้งานได้จริง”

เมื่อถามถึงแรงกดดันจากฝ่ายจีน นายภูมิธรรมระบุว่า จีนไม่ได้ตั้งเส้นตาย แต่ได้ส่งข้อเสนอจากบริษัทและกองทัพเรือจีนมาให้พิจารณาแล้ว โดยย้ำว่าเป็นเรื่องละเอียดอ่อนที่มีผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ จีนเองก็พยายามเคารพการตัดสินใจของไทย

สุดท้าย นายภูมิธรรมย้ำว่า ตนจะสรุปเรื่องเรือดำน้ำภายในรัฐบาลชุดนี้แน่นอน พร้อมยืนยันว่า แม้จะไม่ได้เป็นผู้ริเริ่มโครงการ แต่ในฐานะผู้บริหารก็ไม่สามารถนิ่งเฉยได้ ต้องกล้าตัดสินใจบนพื้นฐานของข้อมูลและประโยชน์ของประเทศ

“สิ่งที่กังวลมากที่สุดไม่ใช่เรื่องเทคนิค แต่เป็นเรื่องความเข้าใจของสังคม ไม่อยากให้เกิดดรามาเกินจริง อย่างกรณีที่มีข่าวลือว่าจะยกเรือดำน้ำให้กัมพูชา ซึ่งไม่เป็นความจริงเลย ทุกฝ่ายต่างพยายามหาทางออกที่ดีที่สุด เราต้องมองภาพรวมทั้งในเชิงความมั่นคง การทูต และความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจร่วมกัน”