เมื่อวันที่ 18 กันยายน 2568  คณะกรรมาธิการพัฒนาการเมืองฯ สภาผู้แทนราษฎร นัดหารือแนวทางการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ โดยเชิญตัวแทน 3 พรรคการเมืองเข้าร่วม แต่ปรากฏว่าไม่มีผู้แทนจากพรรคภูมิใจไทยเข้าร่วม อ้างติดภารกิจ ขณะที่พรรคประชาชนและพรรคเพื่อไทยต่างเสนอโมเดลใหม่เพื่อเปิดทางให้ประชาชนมีส่วนร่วม พร้อมเสียงทักท้วงจากภาคประชาชนที่ไม่เห็นด้วยกับการให้วุฒิสภามีอำนาจคัดเลือกสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.)

นายพริษฐ์ วัชรสินธุ ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน เสนอโมเดล “2 คณะ” ได้แก่ (1) คณะผู้ร่างรัฐธรรมนูญ มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน 70 คน ก่อนให้รัฐสภาคัดเหลือ 35 คน และ (2) สภาที่ปรึกษา 100 คน เลือกตั้งโดยตรงจากแต่ละจังหวัด เพื่อรวบรวมข้อเสนอและสะท้อนเสียงประชาชน โดยการเลือกทั้งสองคณะใช้วันเลือกตั้งเดียวกัน เพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วมตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ

ด้านนายจาตุรนต์ ฉายแสง ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย เสนอให้มี ส.ส.ร. ราว 140–200 คน โดยประชาชนเลือกตั้งระดับจังหวัด แล้วให้รัฐสภาคัดเหลือ 100 คน พร้อมดึงตัวแทนวิชาการและภาคประชาสังคมเข้าร่วม เพื่อสร้างสมดุลระหว่างความรู้ความสามารถและการมีส่วนร่วมของประชาชน

ภาคประชาชน อาทิ iLaw และ ConforAll แสดงความกังวลต่อคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญล่าสุด มองว่าเป็นการตีความเกินขอบเขต และย้ำว่าที่มาของ ส.ส.ร. ต้องมาจากการเลือกตั้งโดยตรง 100% โดยไม่ควรเปิดทางให้ ส.ว. มีบทบาทคัดเลือก ขณะเดียวกันเสนอหลักคิด “4D” เพื่อการยกร่าง รธน.ใหม่ ได้แก่ Democracy (ยึดโยงประชาชน), Diversity (ครอบคลุมหลากหลาย), Deliberation (ถกแถลงมีส่วนร่วม) และ Delivery (ส่งมอบผลลัพธ์จริง)

ฝั่งวุฒิสภา ยอมรับว่าจากการรับฟังความคิดเห็นในพื้นที่ ประชาชนส่วนใหญ่ต้องการเลือก ส.ส.ร. โดยตรง แต่ยังต้องหาทางออกที่สอดคล้องกับคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ และอาจใช้ระบบ “สองขา” คือเลือกตั้งระดับจังหวัดควบคู่กับบัญชีรายชื่อ ก่อนให้รัฐสภาคัดกรองอีกชั้น

ขณะที่ฝ่ายกฎหมายและ กกต. เห็นว่า หากแต่ละพรรคยังไม่หาข้อยุติได้ อาจต้องใช้ช่องทางให้คณะรัฐมนตรีเสนอกฎหมายประชามติ เพื่อให้ประชาชนตัดสินใจ โดยอาจจัดพร้อมวันเลือกตั้ง ส.ส. เพื่อประหยัดเวลาและงบประมาณ

ทั้งนี้ กรรมาธิการฯ จะประชุมต่อเนื่องในสัปดาห์หน้า เพื่อสรุปโมเดลที่ชัดเจน ก่อนเสนอเข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาในขั้นต่อไป