เที่ยววิถีนา ทำนา @ เมืองพัทยา

“หนองปลาไหล” อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี เป็นชุมชนดั้งเดิมอยู่ห่างจากเมืองพัทยาราว 15 กิโลเมตร ปัจจุบันยังคงรักษาวิถีชีวิตขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวนาภาคตะวันออกไว้ได้เป็นอย่างดี แม้ว่าบริเวณโดยรอบจะเริ่มแปรสภาพเป็นบ้านจัดสรรไปบ้างแล้วก็ตาม   แต่เกือบทุกบ้านยังคงยึดอาชีพเกษตรกรรม เป็นชาวนาปลูกข้าว  ในบริเวณบ้านยังปลูกพืชผักสวนครัวไว้ประกอบอาหาร ซึ่งมีทั้งไม้ล้มลุกและไม้ยืนต้น เช่น กะเพรา มะกรูด ไผ่ มะนาว โหรพา ตะไคร้ และ อื่นๆ  

ถนอมศักดิ์ ผาติเสนะ  ประธานชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนหนองปลาไหล เล่าว่า ชุมชนหนองปลาไหลมีผืนนารวมกันราว 190 ไร่ ใหญ่ที่สุดในย่านเมืองพัทยา โดยชาวบ้านในชุมชน มีแนวคิดเดียวกันคือต้องการจะรักษาผืนนาและอาชีพทำนาไว้ เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้การทำนาปลูกข้าว

ส่วนตนเองเรียนจบสาขาเกษตรและเป็นครูสอนวิชาเกษตรมาตลอดชีวิต เมื่อเกษียณอายุการทำงานจึงคิดที่จะสร้างกิจกรรมอะไรสักอย่างให้เด็กได้เรียนรู้และรักการทำการเกษตร รวมถึงได้เรียนรู้หลักการเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 

ส่วนตัวเองซึ่งมีนาอยู่ 6 ไร่ จึงเสนอกับชุมชนว่ายินดีที่จะให้ทดลองเป็นแปลงนาสาธิต เพื่อนักเรียนได้มาเรียนรู้การทำนาด้วยการลงมือทำนาจริงๆ เด็กๆจะได้ทั้งความสนุก และจดจำในประสบการณ์ที่ได้รับ

ต่อมาได้รู้จักกับองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ อพท. ซึ่งมีแนวความคิดตรงกันในเรื่องของการอนุรักษ์ การต่อยอด ตลอดจน อพท. ก็มีองค์ความรู้ด้านการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนที่นำมาพัฒนาให้กับชุมชนได้เรียนรู้หลักการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน    

ทวีพงษ์ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการ อพท. เล่าว่า  อพท. เห็นจุดเด่นของชุมชนหนองปลาไหล ที่สามารถพัฒนาเป็นกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เรียนรู้วิถีชีวิต จึงได้นำหลักเกณฑ์การพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน ไปพัฒนาให้กับชุมชนหนองปลาไหล โดยใช้กรอบการทำงานของ อพท. ที่ทุกคนในชุมชนต้องเข้ามามีส่วนร่วม หมายถึง ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมปฏิบัติ ร่วมรับผิดชอบ และร่วมรับผลประโยชน์

“แนวทางการทำงานของ อพท. เราจะลงพื้นที่สำรวจข้อมูลหาจุดแข็งของชุมชน  สนับสนุนกลไกการขับเคลื่อนด้วยการให้ชุมชนตั้งชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชน... ตามด้วยชื่อของชุมชน ซึ่งการรวมเป็นชมรมจะแบ่งงานกันทำตามความถนัด มีความโปร่งใสตรวจสอบซึ่งกันและกัน รายได้ก็นำมาแบ่งกันตามสัดส่วน และแบ่งส่วนหนึ่งไว้กองกลางสำหรับนำไปใช้เพื่อกิจกรรมทางสังคมของคนในชุมชน”

สำหรับที่หนองปลาไหล ชุมชนได้ร่วมกันตั้งชื่อว่าชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนหนองปลาไหล และจากจุดแข็งของชุมชน อพท. จึงพัฒนาให้เป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ นำเสนอการท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนธรรมพื้นบ้าน กิจกรรมการท่องเที่ยวชุมชนแห่งนี้ ได้แก่ กิจกรรมดำนาเกี่ยวข้าว (ตามฤดูกาล) กิจกรรมทำอาหารพื้นบ้าน  ฟังดนตรีพื้นบ้าน และเที่ยวชมอุโบสถวัดหนองเกตุใหญ่ ที่สวยงาม อายุกว่า 200 ปี

ผู้อำนวยการ อพท. เล่าอีกด้วยว่า เพื่อให้เกิดภาพจำในอัตลักษณ์ของพื้นที่ อพท. จึงจัดทำโครงการส่งเสริมการท่องเที่ยว “พัทยาก็มีนา”  มีกิจกรรม “ดำนาวันแม่ เกี่ยวข้าววันพ่อ” กิจกรรมดังกล่าวจัดขึ้นระหว่างเดือนสิงหาคม ถึง เดือน ธันวาคม ซึ่งได้ดำเนินการถึงปีนี้เป็นปีที่ 3  

สำหรับปีนี้เส้นทางท่องเที่ยวโดยชุมชนหนองปลาไหล ได้ถูกบรรจุอยู่ในกิจกรรมการเยี่ยมชมแหล่งท่องเที่ยว (Technical Tour) ในการประชุมองค์กรท่องเที่ยวระดับโลก หรือ PATA Destination Marketing Forum (PDFMF) 2019 ประมาณช่วงปลายเดือนพฤศจิกายน 2562  ซึ่งเป็นการประชุมใหญ่ของสมาคมส่งเสริมการท่องเที่ยวภูมิภาคเอเชียและแปชิฟิก หรือ PATA  ที่มีสมาชิกเป็นบริษัทนำเที่ยวจากทั่วโลกเดินทางมาร่วมประชุม จึงถือเป็นโอกาสดีของชุมชนหนองปลาไหลที่จะสร้างการรับรู้ให้แก่บริษัทนำเที่ยวจากทั่วโลก  

ส่วนนักท่องเที่ยวทั่วไปหากสนใจแวะชมและสัมผัสผืนนาในเมืองอย่างพัทยาได้ โดยติดต่อชุมชนหนองปลาไหล เพื่อแจ้งว่าจะเดินทางเข้าไปเที่ยวชม เพราะการท่องเที่ยวโดยชุมชน มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่นักท่องเที่ยวต้องแจ้งล่วงหน้าก่อนเดินทาง เพราะชุมชนต่างมีอาชีพประจำ และทำท่องเที่ยวเพื่อเป็นอาชีพและรายได้เสริม โดยสามารถโทรแจ้งล่วงหน้าที่เบอร์โทรศัพท์ 08 7610 4461 หรือเยี่ยมชมกิจกรรมได้ที่เฟสบุ๊ค ท่องเที่ยวชุมชน คนหนองปลาไหล เพื่อให้ชุมชนได้จัดเตรียมอุปกรณ์ ซึ่งนักท่องเที่ยวจะได้สนุกกับกิจกรรมแตกต่างกันไปแล้วแต่ฤดูกาล

#อพท #ท่องเที่ยว #พัทยา #ทำนา