วันที่ 20 เมษายน ร้อยตรีจำลอง  เจริญสุข รักษาการนายก อบต.คลองสระบัว  พร้อมด้วย นายสมศักดิ์  สันธินาค ประธานเครือข่ายอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทสม) นายธวัชชัย อริยเกศมงคล  ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ชมรมช่างภาพสื่อมวลชนพระนครศรีอยุธยา นางกนกอร อู่ทรัพย์ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 2 ต.คลองสระบัว อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา อาจารย์มยุรี  ฤกษ์สันทัด ปราชญ์ชาวบ้าน นางสมปอง พันธ์จันทร์ ประธานสภา อบต คลองสระบัว  และ ชาวบ้านตำบลคลองสระบัว เรียกร้องอยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา พัฒนา ขุดลอกปากคลอง สระบัว ตรงหน้าวัดพระเมรุ หมู่ 2 ต.คลองสระบัว อ.พระนครศรีอยุธยา เพื่อให้น้ำจากคลองเมืองไหลเข้าสู่คลองสระบัว  สำหรับใช้ในการ สันจรไปมา คืนวิถีชีวิตชุมชนดั้งเดิมไว้

 

นายธวัชชัย อริยเกศมงคล  กล่าวว่า ตอนนี้น้ำในคลองสระบัวแห้งขอดเพราะน้ำไมาสามารถใหลเข้าออกในคลองสระบัวได้เกิดการ เน่าเสีย  ปู ปลา ที่เคยอยู่ตามธรรมชาติก็น้อยลง วิถีชีวิตชุมชน ที่เคยสัญจรทางน้ำแต่โบราณก็หดหายไป ชาวบ้านจึงอยากจะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ช่วยเข้ามาดูแลหาทางแก้ไขเพื่อให้น้ำเข้ามาให้เต็มคลองสระบัวแห่งนี้ ให้ชาวบ้านได้ใช้ประโยชน์กับแม่น้ำลำคลอง ในด้านการอุปโภค บริโภค รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิม แต่เก่าก่อน ที่มีการค้าขายทางน้ำ การทำประมง จับกุ้งหอย ปู ปลา มาเลี้ยงชีพ  

 

ร้อยตรีจำลอง  เจริญสุข รักษาการนายก อบต.คลองสระบัว  กล่าวว่า หากมีการคืนน้ำคืนคลองให้กับชุมชนแล้ว ทาง อบต.ก็จะสนับสนุนกิจกรรมการท่องเที่ยวทางน้ำ การค้าขาย และประเพณีวัฒนธรรมโบราณ ซึ่งแต่ก่อนนั้น คลองสระบัวและคลองบางปลาหมอ (หรือคลองผ้าลาย)ในอดีตเป็นคลองสาขา มีชุมชนและแหล่งการค้าที่สำคัญ อาทิ ย่านสัมพันนี อันเป็นย่านผลิตน้ำมันงา น้ำมันลูกกะเบา และน้ำมันถั่วขาย ทั้งยังเป็นย่านที่มีการตีเหล็ก และปั้นหม้อขาย ส่วนบริเวณวัดแดงมีตลาดเรียกว่าย่านตลาดคลองผ้าลาย ส่วนปลายคลองก็มีย่านตลาดวัดครุฑที่ปั้นหม้อนางเลิ้งขาย ส่วนทิศตะวันออกของคลองสระบัวคือทุ่งแก้ว ซึ่งเป็นย่านผลิตสินค้าที่สำคัญ เช่น ย่านวัดพร้าว ทำแป้งหอม น้ำมันหอม ธูป กระแจะ กระดาษขาย บ้านคณฑี ปั้นกระโถน ตะคัน ตุ๊กตารูปคนและสัตว์ต่าง ๆ มาขายมีศาสนสถานสำคัญ ๆ เช่น วัดเจ้าย่า วัดครุฑ และอื่น ๆ ทั้งยังพบหลักฐานว่าบริเวณนี้มีการตั้งถิ่นฐานของชาติพันธุ์ต่าง ๆ โดยเฉพาะชาวล้านนา คลองสระบัวยังคงเป็นย่านการผลิตภาชนะดินเผา กระเบื้องมุงหลังคา และอิฐ มาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยามาจนถึงทุกวันนี้แต่ปัจจุบันคลองกลายสภาพเป็นลำคูเล็ก ๆ บางช่วงตื้นเขินและแคบ มีหญ้ารกชัฏไม่สามารถใช้สัญจรไปมาได้อีก กลายเป็นที่ทิ้งขยะ  จึงอยากจะรื้อฟื้นอนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของคลองสระบัวที่เป็นแหล่งสำคัญทางประวิติศาสตร์แห่งนี้ไว้

 

อาจารย์มยุรี ฤกษ์สันทัด ปราชญ์ชาวบ้าน เล่าว่า คลองสระบัวและคลองบางปลาหมอมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ คือเหตุการณ์ที่นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขุนวรวงศาธิราชเป็นพระมหากษัตริย์ ขุนนางผู้ใหญ่ลางคนไม่เห็นด้วย นำโดยขุนพิเรนทรเทพ (ภายหลังคือสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช) ได้วางแผนลอบปลงพระชนม์ขุนวรวงศาธิราข โดยนำกำลังไปดักซุ่มบริเวณคลองบางปลาหมอในวันที่ขุนวรวงศาธิราชเสด็จพระราชดำเนินทางชลมารคไปคล้องช้างเถื่อนที่เพนียดวัดซองย่านหัวรอ ครั้นเรือเคลื่อนตัวใกล้บริเวณปากคลองสระบัว กลุ่มผู้ก่อการก็ออกจากที่ดักซุ่มเข้าสกัดจับขุนวรวงศาธิราชกับนางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์พร้อมพระราชบุตรปลงพระชนม์บริเวณวัดเจ้าย่า  แล้วทูลเชิญพระเทียรราชาที่ขณะนั้นผนวชที่วัดราชประดิษฐาน ให้ลาผนวชเพื่อปราบดาภิเษกเป็นสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ส่วนพระบรมศพของขุนวรวงศาธิราชและนางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ถูกเสียบประจานที่วัดแร้ง