วันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2567 ที่สุสานวัดป่า หรือสุสานชาวเวียดนามคุ้มวัดป่า  ตั้งอยู่ในซอยทัศนประทุม 1 ถนนทัศนปทุม ชุมชนวัดสารภาณนิมิต เขตเทศบาลเมืองนครพนม มีคนไทยเชื้อสายเวียดนามจำนวนหนึ่ง เดินทางมายังหลุมฝังศพบรรพบุรุษ รวมถึงพ่อแม่ ญาติ พี่น้อง เพื่อช่วยกันล้างทำความสะอาดฮวงซุ้ย เนื่องในวันตรุษจีนที่เวียนมาบรรจบอีกครั้ง บางคนก็ว่าจ้างชาวบ้านทำความสะอาดให้ ในขณะเดียวกันก็มีบางส่วน ประกอบพิธีเชิญดวงวิญญาณไปฉลองเทศกาลตรุษจีนกับลูกหลานที่บ้าน ทำให้หลายๆสุสานในพื้นที่คึกคักกว่าปกติมาก

นายจิรภัทร จันทร์ธาดาเกียรติ หรือลุงโอเล่ อายุ 60 ปี ผู้ดูแลสุสานวัดป่า ให้ข้อมูลว่าทุกปีเมื่อถึงเทศกาลตรุษจีน จะมีลูกหลานมาทำความสะอาดสุสาน พอเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะจุดธูปบอกกล่าว บางคนก็เอาของไหว้มาเชิญบรรพบุรุษไปกินตรุษจีนที่บ้าน ถือเป็นประเพณีแบบนี้ทุกปี โดยจะเชิญไปวันสิ้นปีของชาวจีน ส่วนปีใหม่ปีนี้คือวันที่ 10 กพ.67 ก็จะเชิญไปในวันที่ 9 กพ. หลังจากไหว้เสร็จ บางบ้านก็ลาวันนั้นเลย บางบ้านก็ไว้ถึงวันที่ 11 กพ. หรือวันที่สองของวันตรุษจีน เพื่อให้บรรพบุรุษได้อยู่กับลูกหลาน คติดังกล่าวเป็นความเชื่อของลัทธิเต๋า คือการบูชาบรรพบุรุษ ที่ยึดถือปฏิบัติกันมานับพันปี

ด้าน นายมนัสชัย พิมเสน อายุ 41 ปี อาชีพรับเหมาก่อสร้าง ก็เป็นอีกคนหนึ่งที่มาล้างฮวงซุ้ยบรรพบุรุษ แต่ไม่ได้เชิญไปบ้าน พอถึงวันตรุษจีนก็จะนำเครื่องเซ่นมาไหว้ที่สุสาน ส่วนเจ๊ฮวยชาว อ.นาแก จ.นครพนม ได้มาจุดธูปเชิญบรรพบุรุษไปบ้าน โดยเชิญไปอยู่ด้วย 3 วัน

ด้าน นายสมปอง กิจทวี อายุ 67 ปี อาชีพขับสามล้อเครื่อง เปิดเผยว่าช่วงเทศกาลตรุษจีน ก็จะมีคนว่าจ้างให้มาทำความสะอาดสุสาน หรือหลุมฝังศพบรรพบุรุษ ราคาอยู่ที่ว่าเป็นหลุมเล็กหรือใหญ่ เช่นเดียวกับกลุ่มชาวบ้าน ที่อยู่อาศัยใกล้กับสุสานวัดป่า เปิดเผยว่าการว่าจ้างล้างฮวงซุ้ย จ้างกันเป็นชุดหมายถึงมีศพอยู่ที่เดียวกันมากกว่า 1 ศพอยู่ที่ราคา 500 บาท ถ้าทำเยอะก็ได้เยอะ ตอนนี้ตุนอยู่ในกระเป๋าแล้วประมาณ 4 พันบาท กว่าจะถึงวันตรุษจีนก็จะได้เพิ่มขึ้นอีก ปีที่แล้วแบ่ง 3 คนได้คนละประมาณ 1 หมื่นบาท      

วันตรุษจีนปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567 ตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 3  ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของชาวจีน ถือเป็นวันแรกของฤดูใบไม้ผลิ โดยคนจีนเขาจะแบ่งเวลา 1 ปีเป็น 4 ฤดู วันตรุษจีนก็คือการฉลองเทศกาลฤดูใบไม้ผลิ เฉลิมฉลองกันนานถึง 15 วัน ก่อนถึงวันตรุษจีนต้องมีการซื้อของขวัญ พร้อมประดับประดาบ้านเรือน และสวมใส่เสื้อผ้าใหม่ คนจีนจะทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ หมายถึงการกวาดเอาโชคร้ายออกไป ประตูหน้าต่างนิยมทาสีแดง และประดับประดาด้วยกระดาษ ที่มีคำอวยพร อาทิ จี๋เสียงหยูอี้ (สมความปรารถนา) เจาไฉ่จิ้นเป่า (เงินทองไหลมา) หรือ หลงหม่าจินเสิน (สุขภาพแข็งแรง) เป็นต้น

ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติม ว่า มีประวัติคนไทยเชื้อสายจีนใน จ.นครพนม กล่าวว่าบรรพบุรุษอพยพมาจากจังหวัดแต้จิ๋ว เมืองซัวเถา มณฑลกวางตุ้ง ประเทศจีนตอนใต้ รอนแรมมาทางเรือนานนับเดือน แล้วมาขึ้นฝั่งที่กรุงเทพฯ บางส่วนก็แยกไปอยู่แถบชนบท เพราะคิดว่าน่าจะเป็นโอกาสเติบโตได้ดีกว่าอยู่ในเมืองหลวง จึงมีคนจีนกลุ่มหนึ่งเดินทางมายังภาคอีสาน กระจายกันอยู่หลายจังหวัด รวมถึงนครพนมด้วย

ต่อจากนั้นชาวจีนก็จะแต่งงานกับผู้หญิงชาวไทย หรือหญิงสาวชาวเวียดนาม ทำให้มีการสืบเชื้อสายเป็นคนไทยเชื้อสายจีน-เวียดนาม สืบต่อกันมาถึงปัจจุบัน ภายหลังมีการรวมกลุ่มพ่อค้าในนครพนม ตั้งเป็นสมาคมฮั่วเคี้ยว เมื่อปี 2489 มีนายกสมาคมคนแรกคือนายโต๊ะเค็ง แซ่เตีย ความสัมพันธ์ระหว่างชาวไทยกับคนไทยเชื้อสายจีน จึงเป็นไปด้วยดีมาโดยตลอด ซึ่งสมาคมพ่อค้าจังหวัดนครพนมได้ก่อตั้งสถานศึกษาชื่อโรงเรียนตงเจี่ย เพื่อให้ลูกหลานได้มีโอกาสเรียนรู้ภาษาจีนเพิ่มเติมจากภาษาไทย ที่เป็นภาษาบังคับเรียนอยู่แล้ว

ด้านวัฒนธรรมชาวไทยเชื้อสายจีน ได้รับการถ่ายทอดวัฒนธรรมประเพณีมาจากบรรพบุรุษ ได้แก่ การประกอบพิธีตามความเชื่อ เช่น วันตรุษจีน,ไหว้พระจันทร์,สารทจีน,เช้งเม้ง รวมถึงเทศกาลกินเจ พร้อมมีส่วนร่วมกับชุมชนเสมอมา

ส่วนประเพณีตรุษญวน มีลักษณะเหมือนกับวันตรุษจีน เพราะในสมัยอดีตเวียดนามตกเป็นเมืองขึ้นของจีนกว่าพันปี ดังนั้นวัฒนธรรมทางความเชื่อ และการดำรงชีวิต ต่างได้รับอิทธิพลมาจากจีน ปฏิทินทางจันทรคติเวียดนามจึงตรงกับปฏิทินทางจันทรคติของจีน ดังนั้นวันตรุษญวนหรือวันปีใหม่เวียดนามจะตรงกับวันที่ 1 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติ คือตรงกับวันตรุษจีน

ตรุษญวนในภาษาเวียดนามเรียกว่า “เต๊ดเงี่ยนด่าน”  คือเทศกาลต้อนรับแสงรุ่งอรุณของปีใหม่ การเฉลิมฉลองเทศการตรุษญวน จะเริ่มขึ้นในวันที่ 23 เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติของเวียดนาม วันดังกล่าวมีการไหว้เทพเจ้าแห่งเตาไฟ ในภาษาเวียดนามเรียกว่า องต๊าว หรือ ต๊าวเกวิน โดยเทพเจ้าเตาเป็นเทพเจ้าที่คอยสอดส่องดูแลความเป็นไปทุกอย่างภายในบ้าน ทั้งนี้ เทพเจ้าเตาของเวียดนามมี 3 องค์ จะแตกต่างกับของจีน พอถึงวันที่ 23 เดือน 12 มีการเซ่นไหว้เทพเจ้าโดยวัตถุประสงค์คือเพื่อส่งเทพเจ้าขึ้นสวรรค์

 ในพิธีจะมีการไหว้ปลาคร๊าฟ ว่ากันว่าเทพเจ้าจะขึ้นสวรรค์โดยขี่ปลาคร๊าฟ พอไหว้เสร็จก็จะนำปลาคร๊าฟไปปล่อยในแม่น้ำหรือหนองน้ำ เพราะเชื่อว่าปลาคร๊าฟจะกลายเป็นมังกรพาเทพเจ้าขึ้นสู่สวรรค์ หลังจากนั้นจะมีการทำความสะอาดบ้านเรือน ประดับตกแต่งอย่างสวยงาม เพื่อต้อนรับเทศกาลตรุษญวนที่จะมาถึง

หลังไหว้เทพเจ้าเตาในวันที่ 23 เดือน 12 แล้ว พอถึงวันที่ 30 เดือน 1 ตามปฏิทินจันทรคติของเวียดนาม (ก่อนตรุษจีนหนึ่งวัน) จะมีการไหว้บรรพบุรุษเพื่อเชิญบรรพบุรุษกลับมาร่วมเฉลิมฉลองในเทศกาลตรุษญวน โดยญาติพี่น้องทุกคนที่อยู่ไกลบ้าน จะต้องกลับมาเพื่อรวมกันพร้อมหน้าพร้อมตาในวันปีใหม่นี้

 โดยการไหว้บรรพบุรุษจะเริ่มขึ้นในช่วงบ่าย การไหว้มีสองแบบคือ 1.ไหว้เชิญวิญญาณบรรพบุรุษที่สุสาน กล่าวคือลูกหรือหลานชาย ต้องนำของไหว้ไปไหว้เชิญวิญญาณบรรพบุรุษที่หลุมศพของบรรพบุรุษ จากนั้นกล่าวเชิญวิญญาณกลับบ้าน ในระหว่างทางมีข้อห้ามว่า ห้ามพูดจากับใครเด็ดขาด พอถึงบ้านก็เริ่มพิธีไหว้ต้อนรับบรรพบุรุษอีกครั้ง แบบที่ 2.คือไหว้แบบไม่เชิญวิญญาณบรรพบุรุษไปบ้าน โดยมีการนำของไหว้ไปที่สุสาน หลังจากไหว้บรรพบุรุษเสร็จ ลูกหลานก็กลับไปร่วมรับประทานอาหารกันที่บ้าน

สำหรับของไหว้ในวันตรุษญวน ต้องมีของสำคัญที่ขาดไม่ได้เลยคือ บั๊ญจึง หรือข้าวต้มญวน มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ห่อด้วยใบตอง ภายในมีข้าวเหนียว ถั่วเหลือง และหมูสามชั้น จึงถือเป็นขนมประจำเทศกาลตรุษญวน ที่มีต้นกำเนิดอยู่ในสมัยกษัตริย์หุ่งเวือง ซึ่งเป็นกษัตริย์องค์แรกของชาวเวียดนาม

ส่วนสิ่งที่ห้ามทำในวันตรุษจีนและตรุษญวน คือ ห้ามกวาดบ้าน ถ้ากวาดก็ให้กวาดเข้า ห้ามพูดเรื่องไม่ดี ห้ามทะเลาะกัน ห้ามทวงหนี้และจ่ายหนี้ ห้ามยืมเงิน ห้ามไปงานศพหรือบ้านที่กำลังไว้ทุกข์ ห้ามไปเยี่ยมคนป่วย โดยปกติจะห้ามปฏิบัติสิ่งเหล่านี้ประมาณ 3 วันเพราะถือว่าเป็นช่วงเทศกาลปีใหม่ ต้องแสดงถึงสิ่งดีๆ จะได้โชคดีตลอดปี ตามคติความเชื่อที่มีมานานนับพันปี