ชาวนาอำนาจเจริญ ส่วนใหญ่ทำนาปลูกข้าวเป็นอาชีพหลักมาตั้งแต่เกิดจนตาย มีจำนวนไม่น้อย ยังไม่มีที่นาเป็นของตนเอง จึงต้องรับจ้างทำนา ซึ่งผลผลิตข้าวแบ่งปันกันคนละครึ่งกับเจ้าของที่นา และมีบางคนทำนาเสร็จ ต้องรีบไปรับจ้างทำนาให้กับเจ้าอื่น เรียกว่า ดิ้นรน หาเงินตัวเป็นเกลียว เพื่อปากท้องจนเสร็จสิ้นฤดูทำนา  กลายเป็นวงจรชีวิตของชาวนาภาคอีสานที่พบเห็นเสมอมา
    

นายทองดี จารุ อายุ 57 ปี ชาวนาอำเภอเสนางคนิคม จังหวัดอำนาจเจริญ เล่าว่า ตนมีอาชีพทำนาปลูกข้าว จำความได้ เติบโตทำงานได้ ทำนาปลูกข้าวเลย ซึ่งรับจ้างทำนาปลูกข้าวให้กับเจ้าของที่นาในหมู่บ้าน เมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าว จะแบ่งกันคนละครึ่ง จากนั้นจะขายให้กับพ่อค้าโรงสี สมัยก่อนฝนตกดี ตกตามฤดูกาล โดยการทำนาตามขั้นตอนที่เคยทำ แต่มาพักหลัง ฝนตกไม่ดี ฝนหมดเร็ว จึงต้อนทำนาลัดขั้นตอน คือ ทำนาหว่าน ซึ่งลดขั้นตอนการทำนาลงให้น้อยวัน เพื่อให้ทันฝน นับว่าได้ผลดี  แต่ต้นหญ้าขึ้นเยอะมาก จึงต้องถอนต้นหญ้าออกจากต้นข้าวแทบทุกวัน ลำบากกว่า การทำนาแบบเก่า เพราะไม่มีต้นหญ้ามารบกวน แต่ใช้เวลาปลูกยาวนานกว่า
    

นายทองดี จารุ ชาวนาคนขยัน แม้อายุมากแล้ว ยังสู้ชีวิตแบบไม่ย่อท้อ กล่าวว่า ช่วงนี้ อยู่ระหว่างการดำนาปลูกข้าว และรีบทำให้เสร็จก่อนเพื่อนบ้านอื่นๆ จากนั้น จะชวนเพื่อนรุ่นน้อง ไปรับดำนาให้กับเจ้าของที่นาเจ้าอื่น ได้เงินวันละ 300 บาท  ส่วนที่ทำนาหว่าน โดยการรับจ้างถอนต้นหญ้าที่ขึ้นแซมกับต้นข้าว ในราคา 300 บาทเช่นกัน
   

นายทองดี จารุ  กล่าวเพิ่มเติมว่า  ข้อดีที่ใช้แรงงานคนดำนาปลูกข้าว ต้นข้าวเรียงเป็นระเบียบเรียบร้อย เป็นแถวสวยงาม ต้นข้าวขึ้นเป็นกอ ไม่มีหญ้าขึ้นรบกวน เวลา ถึงหน้าเกี่ยวข้าว การใช้แรงงานคน จะสะดวก กว่ารถเกี่ยวข้าว เพราะเข้าถึงแปลงนาทั่วพื้นที่ ที่สำคัญผลผลิตเมล็ดข้าวสวยงาม ขายได้กำไรดีด้วย.