“ปูดำ” สัตว์ทะเลชายฝั่งที่อาศัยอยู่ในป่าชายเลน ดูเหมือนไม่มีอะไรพิเศษนักในสายตาของใครหลายคน แต่วันนี้ปูดำกำลังเปลี่ยนสถานะ จากสัตว์พื้นบ้าน สู่วัตถุดิบเศรษฐกิจแปรรูป และได้กลายเป็นอาหารว่างพื้นบ้านที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ในชื่อที่คุ้นหูว่า “ข้าวเกรียบปูดำ”

โดยในหลายพื้นที่ของจังหวัดพังงาเอง ก็มีปูดำอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในชุมชนบ้านท่าไร่ หมู่ที่ 5 ต.บางเตย อ.เมือง จ.พังงา ซึ่งมีชาวประมงพื้นบ้านที่มีทรัพยากรทางทะเลอันอุดมสมบูรณ์ แต่เนื่องจากที่ผ่านมาชาวประมงเหล่านี้ ได้ประสบกับปัญหาราคาปูดำที่ไม่สมบูรณ์ มีตำหนิ ขนาดเล็ก หรือไม่สมบูรณ์ตามเกณฑ์ตลาด ซึ่งไม่สามารถจำหน่ายในตลาดสดได้ในราคาที่สูง และด้วยความมุ่งมั่นที่จะลดการสูญเปล่าของทรัพยากรในท้องถิ่น จึงได้มีการรวมตัวกันกลายเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านท่าไร่ เพื่อสร้างโอกาสจากข้อจำกัดเหล่านี้ โดยมีวิทยาลัยชุมชนพังงา เข้ามาเสริมความรู้และเทคโนโลยีในการแปรรูปปูดำ ซึ่งเป็นวัตถุดิบที่มีอยู่ในชุมชน

นางจิตติมาพร เทพอักษร ประธานวิสาหกิจชุมชนบ้านท่าไร่ กล่าวว่า จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการมีส่วนร่วมของชุมชน จึงได้ตกผลึกผลิตภัณฑ์เป็น “ข้าวเกรียบปูดำบ้านท่าไร่” ด้วยการใช้ปูดำสดจากทะเล แทนการแต่งกลิ่นเหมือนข้าวเกรียบทั่วไป โดยเน้นคุณภาพ รสชาติ และความสดใหม่ในทุกครั้งที่ผลิต ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นการแปรรูปอาหารที่ยืดอายุการเก็บรักษา แต่ยังมีคุณค่าทางโภชนการสูงอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม ข้าวเกรียบปูดำบ้านท่าไร่ ไม่ใช่เพียงอาหารว่างแปรรูปจากท้องทะเลเท่านั้น แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของภูมิปัญญา ที่สร้างความแตกต่างด้านเอกลักษณ์อย่างชัดเจน รวมไปถึงความร่วมแรงร่วมใจ และการพัฒนาอย่างยั่งยืนของชุมชนบ้านท่าไร่ ที่สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจไปพร้อมกับการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า และก่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดต่อชุมชน