เชียงราย 8 สิงหาคม 2568 – ที่ห้องประชุมแสนหวี มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) จัดเวทีประชุมเชิงปฏิบัติการ หารือแนวทางจัดการปัญหามลพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำสายอื่นๆ โดยมีหน่วยงานภาครัฐ ภาคประชาชน และนักวิชาการร่วมแสดงความเห็นอย่างคับคั่ง พร้อมเรียกร้องให้รัฐบาลตั้ง “ศูนย์ตรวจสอบมลพิษ” ในพื้นที่ และยุติโครงการเหมืองแร่ต้นน้ำที่เป็นต้นเหตุของการปนเปื้อนสารโลหะหนักในแม่น้ำ

ภาคประชาชนชี้ “รัฐบาลสอบตก” ไม่จริงจังแก้ปัญหา นายนิวัฒน์ ร้อยแก้ว ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของ ระบุว่า ตั้งแต่มีการตรวจพบสารโลหะหนักในแม่น้ำ รัฐบาลยังไม่มีการแก้ปัญหาที่จริงจัง ทั้งที่สถานการณ์เปรียบเสมือน “สงครามสิ่งแวดล้อม” ในระดับอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง พร้อมเสนอให้ยกระดับเป็นปัญหาด้านสิทธิมนุษยชนระดับอาเซียน หากปล่อยไว้จะเกิดหายนะ

ค้านฝายดักตะกอน 7 พันล้าน – ไม่มี EIA ผู้แทนภาคประชาชนหลายรายรวมถึงมูลนิธิพัฒนาชุมชนและเขตภูเขา (พชภ.) แสดงความไม่เห็นด้วยกับโครงการก่อสร้างฝายดักตะกอนในแม่น้ำกก งบประมาณกว่า 7 พันล้านบาท โดยชี้ว่าโครงการเร่งดำเนินการโดยไม่มีการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) อย่างรอบด้าน และอาจทำลายระบบนิเวศปลาในพื้นที่

เสนอแนวทางแก้ปัญหา: ตั้งศูนย์ตรวจคุณภาพน้ำ-เยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ ที่ประชุมมีข้อเสนอร่วมกันให้ตั้งศูนย์ตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดล้อม โดยใช้มหาวิทยาลัยในเชียงราย 3 แห่งเป็นฐานวิชาการ เพื่อให้ข้อมูลสอดคล้องและสร้างความเชื่อมั่นแก่ประชาชน ขณะเดียวกันก็เรียกร้องให้รัฐมีมาตรการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ เช่น ชาวประมงที่ไม่สามารถจำหน่ายปลาได้ ชาวบ้านที่สูญเสียรายได้ รวมถึงชาวบ้านบางรายที่เกิดภาวะเครียดและซึมเศร้า

เสียงสะท้อนจากภาควิชาการและหน่วยงานสิ่งแวดล้อม ผศ.ดร.เสถียร ฉันทะ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ระบุว่า การจัดตั้งศูนย์ตรวจสอบไม่ควรถูกปัดตกเพียงเพราะกลัวซ้ำซ้อน หากยึดมาตรฐานสากลก็สามารถตรวจสอบร่วมกันได้อย่างโปร่งใส

ขณะที่นายอาวีระ ภัคมาตร์ ผอ.สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เผยว่า มีการเก็บตัวอย่างน้ำ 9 ครั้ง พบการปนเปื้อนสารโลหะหนักชัดเจน แม้บางช่วงจะลดลง แต่ไม่สามารถละเลยได้ พร้อมย้ำว่า “ข้อเท็จจริงคือมีการปนเปื้อนแน่นอน”

กสม.รับข้อเสนอส่งต่อรองผู้ว่าฯ ในช่วงท้ายของการประชุม กสม.ได้รวบรวมข้อเสนอของภาคประชาชนและหน่วยงานต่างๆ เพื่อนำส่งให้รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงรายเพื่อพิจารณาดำเนินการต่อ