หลายคนเข้าใจว่าเมื่อเคยเป็นโรคไข้หวัดใหญ่แล้ว ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันและไม่กลับมาเป็นซ้ำได้ง่าย ๆ เหมือนโรคในวัยเด็ก เช่น สุกใส หรือหัด แต่ในความเป็นจริง ไข้หวัดใหญ่นั้นแตกต่างออกไป และการเป็นซ้ำปีเว้นปีไม่ใช่เรื่องแปลก ยิ่งสำหรับเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หรือคนในวัยทำงานที่สัมผัสเชื้อบ่อย ยิ่งมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำโดยไม่รู้ตัว

ในบทความนี้จะพาไปสำรวจ “ด้านที่คนมองข้าม” ของไข้หวัดใหญ่ ว่าทำไมมันถึงวนกลับมาโจมตีซ้ำ ๆ ได้ แม้เคยฉีดวัคซีนหรือเคยเป็นมาก่อนแล้ว

1. ไข้หวัดใหญ่ไม่ใช่เชื้อตัวเดิม แต่เป็นสายพันธุ์ใหม่ที่ “แปลงโฉม”

โรคไข้หวัดใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา ซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษตรงที่ สามารถกลายพันธุ์ได้ตลอดเวลา คล้ายกับการเปลี่ยนเสื้อผ้า หน้าตาใหม่ รูปแบบใหม่ แต่ยังคงเป็นคนเดิม ร่างกายจึงจดจำไม่ได้ และภูมิคุ้มกันที่เคยสร้างไว้จากการติดเชื้อเก่าหรือวัคซีนปีก่อนจึง “ใช้ไม่ได้ผลเต็มที่” กับสายพันธุ์ใหม่ที่เปลี่ยนไป

2. ภูมิคุ้มกันจากวัคซีนไข้หวัดใหญ่ “เสื่อมเร็ว” กว่าที่คิด

หลายคนเข้าใจว่าเมื่อฉีดวัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่แล้วจะมีภูมิคุ้มกันไปทั้งปี แต่ในความจริงแล้ว ภูมิคุ้มกันจากวัคซีนไข้หวัดใหญ่มักอยู่ได้เพียง 6-12 เดือน และลดลงเรื่อย ๆ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ เด็กเล็ก หรือผู้ที่มีโรคประจำตัว

จึงไม่น่าแปลกใจที่แม้เพิ่งฉีดวัคซีนไปเมื่อปีที่แล้ว ก็ยังกลับมาเป็นซ้ำในปีนี้ได้ เพราะภูมิอาจลดลงต่ำจนไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้อีกต่อไป

3. ไข้หวัดใหญ่ “กลืนกลาย” กับโรคทั่วไปจนถูกมองข้าม

อาการของไข้หวัดใหญ่ในหลายคนอาจไม่รุนแรงเหมือนในตำราที่ว่า เช่น มีไข้สูง ปวดเมื่อย หรือหนาวสั่น บางคนเพียงแค่มีน้ำมูก ไอแห้ง เจ็บคอ จึงเข้าใจว่าเป็นแค่ “หวัดธรรมดา” แล้วปล่อยให้หายเอง ทำให้โรคแพร่ระบาดได้เร็ว เพราะผู้ติดเชื้อที่ไม่รู้ตัวจะยังคงใช้ชีวิตประจำวันตามปกติ ทั้งที่มีเชื้อไวรัสอยู่ในร่างกาย และอาจส่งต่อให้เด็กเล็กหรือผู้สูงวัยในครอบครัวโดยไม่รู้ตัว

4. ความเชื่อผิด ๆ เป็นบ่อย ๆ เดี๋ยวก็มีภูมิ

แนวคิดนี้อาจใช้ได้กับบางโรคในวัยเด็ก แต่ไม่ใช่กับโรคไข้หวัดใหญ่ เพราะการเป็นซ้ำในแต่ละครั้ง ไม่ได้สร้างภูมิต้านทานแบบถาวร และยิ่งในเด็กเล็กหรือผู้สูงอายุ ยิ่งติดบ่อย โอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม หูชั้นกลางอักเสบ หรือแม้แต่เสียชีวิตก็สูงขึ้น

นอกจากนี้ การติดเชื้อไวรัสบ่อยครั้ง ยังทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานหนัก และเสี่ยงต่อการรับเชื้ออื่นแทรกซ้อนตามมา

5. ป้องกันซ้ำได้ ด้วย “การฉีดวัคซีนแบบแม่นยำรายปี”

แทนที่จะรอให้เกิดอาการแล้วค่อยรักษา แนวทางที่ดีที่สุดคือการฉีดวัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่เป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะในช่วงปลายฤดูฝนและต้นฤดูหนาว ซึ่งเป็นช่วงระบาดหนัก การฉีดในเวลาที่เหมาะสมจะช่วยสร้างภูมิคุ้มกันทันก่อนเชื้อระบาด

โรคไข้หวัดใหญ่ไม่ใช่แค่เรื่องของการเป็นหวัดธรรมดาซ้ำไปซ้ำมา แต่เป็นไวรัสที่รู้จัก “เปลี่ยนหน้า” อยู่เสมอ ทั้งกลายพันธุ์ เสื่อมภูมิเร็ว และแสดงอาการคลุมเครือ การเข้าใจธรรมชาติของโรคในมุมที่ลึกกว่าข้อเท็จจริงพื้นฐาน จึงเป็นกุญแจสำคัญในการดูแลสุขภาพตัวเองและครอบครัวให้พ้นจากโรคที่ดูธรรมดาแต่กลับสร้างผลกระทบร้ายแรงได้อย่างไม่น่าเชื่อ