“ถ้ำมองของกรมพระกำแพง” นิทรรศการภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ

แกลเลอรี่ โอเอซิส  จัดนิทรรศการ “ถ้ำมองของกรมพระกำแพง” นิทรรศการภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ ครั้งแรกของโลก หนึ่งในโปรเจ็กต์พิเศษภายใต้ “โครงการศิลปินในตู้” เปิดพื้นที่ให้ประวัติศาสตร์และศิลปะร่วมสมัยมาบรรจบกัน ผ่านผลงานภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติของ พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน (พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร) พระบรมวงศานุวงศ์ผู้สนใจการถ่ายภาพอย่างลึกซึ้ง และเป็นหนึ่งในผู้บันทึกสังคมโลกผ่านสายตาชาวสยามยุคต้นศตวรรษที่ 20

นับเป็นครั้งแรกที่ภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ (Stereoscopic Glass Plate Photography) อันทรงคุณค่าและหาชมยาก ที่ได้รับการจัดเก็บอย่างหวงแหนในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ถูกนำมาเผยแพร่ต่อสาธารณะในบริบทงานศิลปะร่วมสมัย ผลงานภาพถ่ายกว่า 100 ภาพ ที่ทรงฉายระหว่าง พ.ศ. 2451 – 2464 เผยให้เห็นวิถีชีวิตของผู้คนในสยาม อินโดจีน จีน และดินแดนอาหรับ ผ่านมุมมองของบุคคลผู้ร่วมขับเคลื่อนการสร้างทางรถไฟหลวงยุคบุกเบิก ภาพถ่ายเหล่านี้ไม่เพียงทำหน้าที่เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สำคัญของสยาม หากยังสะท้อนแง่งามของการจัดองค์ประกอบภาพ ความเป็นธรรมชาติของการกดชัตเตอร์ และสายพระเนตรที่เปี่ยมด้วยมนุษยธรรม

มานิต ศรีวานิชภูมิ ศิลปินภาพถ่ายและภัณฑารักษ์ กล่าวว่า “การจัดวางองค์ประกอบ ภาษาทางภาพ และจังหวะกดชัตเตอร์ของเสด็จในกรมฯ นั้นเฉียบคมอย่างมืออาชีพ ไม่ใช่เพียง ‘ภาพประวัติศาสตร์’ แต่คือ ‘งานศิลปะ’ ที่ยังคงพลังไว้ แม้เวลาจะผ่านมานานกว่าศตวรรษ”

ภาพถ่ายฟิล์มกระจก 3 มิติ ถือเป็นเทคโนโลยีถ่ายภาพที่ล้ำหน้ามากในยุคต้นศตวรรษที่ 20 และมีความพิเศษในหลายมิติ ทั้งในเชิงประวัติศาสตร์ เทคนิคการถ่ายภาพ และประสบการณ์การชมภาพ ที่สร้างมิติความลึกได้สมจริง รายละเอียดคมชัดระดับสูงเพราะบันทึกลงบนกระจกไม่ใช่ฟิล์มทั่วไป ทำให้ผู้ชมมองเห็นโลกเมื่อร้อยปีก่อนดูราวกับมีชีวิตอีกครั้งและล้ำสมัยเหนือกาลเวลา ทั้งยังเป็นภาพถ่ายอันทรงคุณค่าด้วยฟิล์มกระจกมีราคาสูงมากในยุคนั้น จึงเป็นที่นิยมเฉพาะในราชสำนัก นักสำรวจ และนักวิทยาศาสตร์ ซึ่งพบได้ยากมากในประวัติศาสตร์ไทย

“ในภาพเหล่านี้ ไม่มีความสูงต่ำทางอารมณ์เหนือผู้คนที่ทรงพบเจอ มีเพียงความเข้าใจต่อความเป็นมนุษย์ ความเห็นอกเห็นใจ และการมองเห็นคุณค่าของชีวิตที่แตกต่างอย่างเท่าเทียม” อิ๋ง เค นักเขียนเฟมินิสต์ กล่าวถึงสายพระเนตรของผู้บันทึกภาพ

ถ้ำมองของกรมพระกำแพง ไม่ใช่เพียงนิทรรศการภาพถ่าย 3 มิติ หากแต่เป็นการพบกันระหว่างอดีตกับปัจจุบัน ประวัติศาสตร์กับศิลปะ สายพระเนตรกับสายตาผู้ชม ดังเชื้อเชิญให้เราตั้งคำถามว่า เรากำลังมองภาพ หรือกำลังถูกภาพมองอยู่กันแน่ นิทรรศการจัดแสดงที่แกลเลอรี่ โอเอซิส เข้าชมได้ทุกวันอังคาร – อาทิตย์ เวลา 11.00 – 20.00 น. (ปิดวันจันทร์) ติดตามได้ที่   FB: https://www.facebook.com/galerieoasis.bk/  หรือ IG: @oasisgallery.bkk   และพิกัด: https://maps.app.goo.gl/w6eC3cAfkvxb1SSx8

เกี่ยวกับผู้สร้างสรรค์ผลงาน -   พลเอก พระบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ต้นราชสกุล “ฉัตรชัย” พระโอรสในรัชกาลที่ 5 และเจ้าจอมมารดาวาด ทรงสำเร็จการศึกษาวิศวกรรมและทหารช่างจากอังกฤษ ทรงเป็นผู้นำการพัฒนาระบบรถไฟหลวงของสยาม และทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม ก่อนสิ้นพระชนม์ในปี 2479 ณ ประเทศสิงคโปร์ พระชันษา 55 ปี ทิ้งไว้ซึ่งมรดกทั้งด้านการคมนาคมและศิลปะภาพถ่าย ที่ยังทรงคุณค่ามาจนถึงปัจจุบัน

ส่งข่าวได้ที่  email : saowaporn12345@gmail.com   และ  bat_mamsao@yahoo.com