เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2568 พระเมธีวัชรบัณฑิต หรือ “เจ้าคุณหรรษา” เจ้าอาวาสวัดใหม่ยายแป้น กรุงเทพมหานคร และผู้อำนวยการหลักสูตรปริญญาเอก สาขาสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร.) ได้แสดงความเห็นต่อสถานการณ์ความขัดแย้งชายแดนไทย–กัมพูชา ที่เข้าสู่การเจรจาอย่างเป็นทางการ ณ ประเทศมาเลเซีย โดยย้ำว่ากระบวนการครั้งนี้ถือเป็นกรณีศึกษาสำคัญของ “การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยสันติวิธี” ตามกฎบัตรสหประชาชาติ และหลักสันติศึกษา

พระเมธีวัชรบัณฑิตวิเคราะห์ผ่าน 6 ประเด็นสำคัญ ดังนี้:

❶ การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท คือกุญแจฟื้นฟูความสัมพันธ์
การเจรจาครั้งนี้สะท้อนถึงการใช้กระบวนการ Mediation หรือ “การไกล่เกลี่ย” ตามหมวด 6 ของกฎบัตรสหประชาชาติ (ข้อ 33) ซึ่งเหมาะสมในกรณีที่ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแตกร้าวเกินเยียวยาด้วยการเจรจาตรง (Negotiation) จึงต้องมี “บุคคลที่สาม” เข้ามาช่วยประสานฟื้นฟูความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างคู่พิพาท

❷ มาเลเซีย-สหรัฐฯ-จีน รับบททีมไกล่เกลี่ยเบื้องหลัง
เจ้าคุณหรรษาระบุว่า นายอันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย ในฐานะประธานอาเซียน ได้แสดงบทบาทผู้นำในการนำสองฝ่ายเข้าหาโต๊ะเจรจา ก่อนจะได้รับการหนุนหลังจากผู้นำมหาอำนาจอย่าง นายโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ที่ผลักดันให้เกิดการพูดคุย พร้อมทีมงานเบื้องหลังจากอาเซียน จีน และสหรัฐฯ ที่ประสานงานอย่างมืออาชีพ จนการหยุดยิง “ทันทีโดยไม่มีเงื่อนไข” สามารถบรรลุผลได้สำเร็จ

❸ อาเซียนยังมีพลังสร้างสันติภาพ
เจ้าคุณหรรษาย้ำว่า กรณีนี้สะท้อนบทบาทเชิงบวกของเวทีอาเซียน ว่ามิใช่เพียงสหภาพทางเศรษฐกิจ แต่ยังสามารถขับเคลื่อนภารกิจด้านความมั่นคงและสันติภาพได้อย่างเป็นรูปธรรม

❹ เวทีทวิภาคีคือพื้นที่สื่อสารใจถึงใจ
นอกจากเวทีระดับภูมิภาค เวทีทวิภาคีอย่าง GBC (คณะกรรมาธิการชายแดนทั่วไป) และ JBC (คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วม) ยังคงมีความสำคัญในการพูดคุย ฟื้นฟูรอยร้าว และเชื่อมโยงระดับความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าหน้าที่รัฐทั้งสองฝ่ายให้กลับคืนมา โดยเฉพาะในประเด็นอ่อนไหวทางพื้นที่

❺ รัฐต้องเยียวยาความสูญเสียของประชาชน
พระเมธีวัชรบัณฑิตเน้นว่า ความสูญเสียทั้งชีวิต ทรัพย์สิน และสภาพจิตใจของประชาชนในพื้นที่ชายแดน ต้องได้รับการฟื้นฟูอย่างเร่งด่วน รัฐบาลควรมีแผนสื่อสารเชิงสร้างสรรค์ที่โปร่งใส รวมถึงมาตรการเยียวยาทางจิตใจ เพื่อเรียกความไว้วางใจกลับคืนสู่ประชาชน

❻ ความสามัคคีในชาติ คือหัวใจของความมั่นคง
สุดท้าย เจ้าคุณหรรษาเตือนว่า ความมั่นคงที่แท้จริงไม่ได้อยู่ที่อาวุธ แต่อยู่ที่ “สามัคคีธรรม” คนในชาติ ไม่ว่าจะเห็นต่างทางการเมืองหรือความคิดเห็น ต้องสามารถพูดคุยกันได้ในพื้นที่ปลอดภัย (Safe Zone) เพื่อร่วมกันออกแบบอนาคตของประเทศอย่างมีส่วนร่วม

“โลกเปลี่ยนไปแล้ว วิธีคิด วิธีแก้ปัญหาก็ต้องเปลี่ยนตาม” เจ้าคุณหรรษาทิ้งท้าย พร้อมภาวนาให้ “สันติสุขจงเกิดขึ้นกับประเทศไทย และสังคมโลก”