เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2568 นายบวรศักดิ์ อุวรรณโณ รองนายกรัฐมนตรี ชี้แจงต่อที่ประชุมรัฐสภา ระหว่างการพิจารณาร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ว่ารัฐบาลจะนำข้อคิดเห็นจากการอภิปรายของสมาชิกรัฐสภาไปประกอบการพิจารณาในการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ โดยย้ำว่าการแก้ไขเพิ่มเติมหมวด 15/1 เป็นอำนาจของรัฐสภา ขณะที่ขั้นตอนการทำประชามติเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนดให้ประธานรัฐสภาแจ้งต่อนายกรัฐมนตรี เพื่อหารือกับคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) กำหนดวันและคำถามในการออกเสียงประชามติ

นายบวรศักดิ์ได้นำเสนอ ไทม์ไลน์การจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ โดยอ้างอิงจาก รัฐธรรมนูญปี 2560  พระราชบัญญัติว่าด้วยการออกเสียงประชามติ พ.ศ. 2564  ข้อตกลงบันทึกความเข้าใจ (MOA) ระหว่างรัฐบาลและรัฐสภา โดยมี 2 กรณีหลัก คือ

กรณีที่ 1 หากใช้พระราชบัญญัติประชามติฉบับปัจจุบัน กำหนดให้ประธานรัฐสภาแจ้งต่อนายกรัฐมนตรีเพื่อประกาศจัดทำประชามติภายใน 90–120 วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้ง เพื่อความประหยัดและมีประสิทธิภาพ นายบวรศักดิ์เสนอให้จัดทำประชามติ พร้อมกับการเลือกตั้งทั่วไป ที่คาดว่าจะจัดขึ้นในวันอาทิตย์ที่ 29 มีนาคม 2569 ตามไทม์ไลน์การยุบสภาภายในวันที่ 31 มกราคม 2569 ตามข้อตกลงใน MOA

ทั้งนี้ เพื่อให้ทันต่อกำหนดเวลา รัฐสภาควรลงมติวาระที่ 3 ของร่างรัฐธรรมนูญฉบับรวมไม่เกินวันที่ 15–20 ธันวาคม 2568 เพื่อให้มีเวลาเพียงพอสำหรับขั้นตอนทางกฎหมาย การจัดทำเอกสาร และการหารือกับ กกต. ในการกำหนดวันออกเสียงประชามติให้ตรงกับวันเลือกตั้ง

“ถ้าเป็นอย่างนี้ แปลว่ารัฐสภาจะต้องขอความกรุณาลงมติในวาระที่ 3 ไม่เกินวันที่ 15 ถึง 20 ธันวาคม เพื่อให้สามารถจัดประชามติพร้อมการเลือกตั้งได้” นายบวรศักดิ์กล่าว

กรณีที่ 2 หากมีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติประชามติฉบับใหม่ปี 2568 ซึ่งอยู่ระหว่างการนำขึ้นทูลเกล้าฯ จะทำให้รัฐสภามีเวลาพิจารณาร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญมากขึ้น เนื่องจากลดระยะเวลาการจัดประชามติจาก 90 วัน เหลือเพียง 60 วัน ซึ่งหมายความว่าประธานรัฐสภาจะต้องแจ้งต่อนายกรัฐมนตรีและหารือกับ กกต. ภายในวันที่ 29 มกราคม 2569 เพื่อกำหนดวันออกเสียงประชามติให้สอดคล้องกับวันเลือกตั้ง 29 มีนาคม 2569

“หากเป็นเช่นนี้ รัฐสภาควรลงมติวาระที่ 3 ในช่วงวันที่ 15 ถึง 19 มกราคม เพื่อเปิดทางให้ประธานรัฐสภาจัดทำร่างฉบับสมบูรณ์และสาระสำคัญของร่าง เพื่อนำส่งรัฐบาลและหารือกับ กกต. ได้ทันเวลา” นายบวรศักดิ์ระบุ

รองนายกรัฐมนตรีกล่าวเพิ่มเติมว่า ไทม์ไลน์ดังกล่าวเป็นไปตามข้อตกลงใน MOA ซึ่งรัฐบาลและรัฐสภาต้องประสานงานกันอย่างใกล้ชิด โดยรัฐบาลไม่สามารถก้าวล่วงอำนาจรัฐสภาในกระบวนการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญได้ แต่สามารถร่วมกันวางแผนในส่วนของขั้นตอนและระยะเวลา เพื่อให้การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ดำเนินไปอย่างราบรื่นและเป็นไปตามกรอบกฎหมาย