เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2568 คณะกรรมาธิการการต่างประเทศ วุฒิสภา นำโดยนางจุฑารัตน์ นิลเปรม รองประธานคณะกรรมาธิการ พร้อมคณะอนุกรรมาธิการด้านพันธกรณีระหว่างประเทศ การพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ และความตกลงทางด้านการค้าและเศรษฐกิจระหว่างประเทศ ได้เดินทางลงพื้นที่จังหวัดสระบุรี เพื่อรับฟังการบรรยายสรุปและศึกษาความก้าวหน้าการขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยมีนายบัญชา เชาวรินทร์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี อธิบายถึงโครงการสระบุรีแซนด์บ็อกซ์ ซึ่งเป็นรูปธรรมของการพัฒนาเมืองคาร์บอนต่ำแห่งแรกของประเทศไทย อาศัยความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และประชาชน (PPP) ในการลดก๊าซเรือนกระจกผ่าน 5 มิติสำคัญ ได้แก่ พลังงาน อุตสาหกรรม การจัดการขยะ เกษตรกรรมคาร์บอนต่ำ และการเพิ่มพื้นที่สีเขียว นอกจากนี้ จังหวัดสระบุรียังได้รับความร่วมมือจากองค์การระหว่างประเทศ เช่น WEF, UNIDO รวมถึงหน่วยงานสิ่งแวดล้อมจากต่างประเทศ เพื่อสนับสนุนเทคโนโลยี CCUS การจัดการของเสียอย่างมีประสิทธิภาพ ระบบพลังงานสะอาด และนวัตกรรมลดฝุ่น PM 2.5 โดยมีผลการดำเนินงานที่สามารถลดก๊าซเรือนกระจกได้มากกว่า 6.87 MtCO₂eq ในช่วงปี 2567–2568 ทั้งยังได้รับงบสนับสนุนกว่า 369 ล้านบาทจากกองทุนสิ่งแวดล้อม สอวช. บพท. และองค์กรนานาชาติ โครงการนี้ถูกนำเสนอในเวที COP และงานสิ่งแวดล้อมระดับโลกหลายครั้ง แสดงถึงศักยภาพของไทยในการเป็นผู้นำด้านเศรษฐกิจสีเขียวในภูมิภาค การแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นระหว่างคณะกรรมาธิการและจังหวัดยังครอบคลุมถึงการเร่งปรับปรุงกฎหมายด้านที่ดิน น้ำ และระบบอนุญาต เพื่อสนับสนุนการพัฒนาเมืองคาร์บอนต่ำให้เดินหน้าอย่างเป็นรูปธรรม พร้อมวางแนวทางขยายโมเดลสู่จังหวัดอื่นทั่วประเทศ เพื่อยกระดับมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมของไทยให้เทียบเท่าระดับสากล

หลังจากรับฟังบรรยายสรุป คณะกรรมาธิการได้ลงพื้นที่ชุมชนบ้านถ้ำน้ำพุซึ่งเป็นพื้นที่ป่าชุมชนตัวอย่างของจังหวัดสระบุรี โดยชุมชนมีบทบาทสำคัญในการจัดการพื้นที่ป่า ควบคุมการใช้ประโยชน์ ฟื้นฟูพื้นที่เสื่อมโทรม และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง ผ่านการทำงานร่วมกันระหว่างประชาชนในท้องถิ่น หน่วยงานรัฐ และเครือข่ายภาคี ผลลัพธ์คือการเพิ่มพื้นที่สีเขียวอย่างยั่งยืน ฟื้นคืนระบบนิเวศต้นน้ำ และเสริมสร้างความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งมีความเชื่อมโยงโดยตรงกับ SDG13 ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และ SDG15 ด้านการอนุรักษ์ระบบนิเวศบนบก รูปแบบการจัดการป่าชุมชนยังช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งของสังคมท้องถิ่น ลดความเสี่ยงต่อไฟป่า สร้างพื้นที่เรียนรู้ให้คนรุ่นใหม่ และสร้างโอกาสในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน โดยยังคงรักษาทรัพยากรธรรมชาติไว้ให้ยั่งยืน นอกจากนี้ คณะกรรมาธิการยังได้รับฟังการอธิบายเกี่ยวกับแนวคิด “การอาบป่า” ซึ่งเป็นการใช้ธรรมชาติบำบัดผ่านการรับรู้ทางประสาทสัมผัส ช่วยฟื้นฟูร่างกายและจิตใจ ลดความเครียด และเพิ่มสุขภาวะทางอารมณ์ แนวปฏิบัตินี้สอดคล้องกับการส่งเสริมสาธารณสุขเชิงป้องกัน และเป็นตัวอย่างการผสานประโยชน์ด้านสุขภาพเข้ากับการอนุรักษ์ป่าที่ตอบโจทย์แนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืนในหลายมิติ การลงพื้นที่ทำให้คณะกรรมาธิการได้เห็นบทบาทของชุมชนในการสนับสนุนพันธกรณีระหว่างประเทศด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการเพิ่มพื้นที่ดูดซับคาร์บอนซึ่งเป็นหัวใจของการลดก๊าซเรือนกระจกตามกรอบสหประชาชาติ

ต่อเนื่องในวันที่ 21 พฤศจิกายน 2568 คณะกรรมาธิการได้เดินทางไปศึกษาดูงาน ณ โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณวัดมงคลชัยพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลเขาดินพัฒนา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการทรัพยากรน้ำ ดิน และเกษตรกรรมที่พัฒนาขึ้นเพื่อแก้ไขปัญหาในพื้นที่แห้งแล้งและพื้นที่เกษตรกรรมที่พึ่งพาน้ำ โครงการนำหลักการบริหารจัดการน้ำแบบบูรณาการ การกักเก็บน้ำ การใช้พื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการฟื้นฟูดินและเลือกพืชที่เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศและภูมิประเทศ อันเป็นตัวอย่างการบูรณาการองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เข้ากับศาสตร์พระราชาเพื่อสร้างความยั่งยืนด้านอาหารและทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งยังสอดคล้องกับ SDG2 ด้านความมั่นคงทางอาหาร SDG6 ด้านการจัดการน้ำ SDG11 เมืองและชุมชนยั่งยืน และ SDG12 การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน การศึกษานี้ช่วยให้คณะกรรมาธิการมีข้อมูลสำคัญในการพิจารณานโยบายด้านการบริหารจัดการทรัพยากร การเตรียมความพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการเพิ่มศักยภาพการแข่งขันด้านการเกษตรของไทยภายใต้กติกาการค้าใหม่ของโลก เช่น CBAM มาตรฐานสินค้ายั่งยืน และแนวโน้มเศรษฐกิจสีเขียวระดับนานาชาติ การลงพื้นที่ครั้งนี้จึงมีความสำคัญในการรวบรวมข้อมูลเชิงประจักษ์จากพื้นที่จริงเพื่อสนับสนุนการกำหนดท่าทีของประเทศไทยในเวทีระหว่างประเทศ และใช้เป็นฐานประกอบการจัดทำนโยบายเพื่อขับเคลื่อน SDGs และพันธกรณีด้านเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมของไทยในระยะยาว