ผู้ตรวจการแผ่นดินลงพื้นที่ติดตามการแก้ไขปัญหาและเยียวยากรณีประชาชนได้รับความเดือดร้อนจากโรงงาน แวกซ์ กาเบ็จฯ จากโรงงานกำจัดขยะมากว่า 20 ปี
 

วันที่ 8 มกราคม 2568 ที่ศาลาเอนกประสงค์ หมู่ 1 ต.น้ำพุ อ.เมือง จ.ราชบุรี  นายทรงศัก สายเชื้อ ผู้ตรวจการแผ่นดิน และคณะได้เดินทางมา   เพื่อมารับฟังปัญหาความเดือดร้อนซ้ำซากที่ชาวบ้านได้รับมากกว่า 20 ปี จากโรงงานกำจัดกากขยะ แวกกาเบ็จ เซ็นเตอร์ จำกัด ตั้งอยู่ในพื้นที่ หมู่ 8 ต.รางบัว อ.จอมบึง จ.ราชบุรี ซึ่งมีพื้นที่ติดกับหมู่ 1 ต.น้ำพุ อ.เมือง ชาวบ้านได้รับผลกระทบจากเรื่องของกลิ่นเหม็นจากสารเคมี น้ำเสียที่ไหลลงลำห้วยและซึมลงสู่น้ำใต้ดินจนทำให้ชาวบ้านไม่สามารถนำน้ำทั้งบนผิวดินและใต้ดินมาทำการเกษตรได้ ซึ่งมีหน่วยเข้าไปนำน้ำไปตรวจสอบแล้วพบว่ามีสารพิษปนเปื้อน รวมทั้งเรื่องของสุขภาพที่ชาวบ้านกว่า 500 คน ได้รับผลกระทบจากการไปตรวจเลือดแล้วพบว่ามีสารโลหะปนเปื้อนในเลือด ซึ่งความเดือดร้อนทั้งหมดนี้เริ่มมาตั้งแต่ปี 2545 ชาวบ้านได้มีการแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เข้าไปตรวจสอบ ซึ่งพบว่าทางโรงงานมีการกระทำความผิดจริง มีการเพิกถอนใบอนุญาติประกอบกิจการและให้มีการขนย้ายสารเคมีที่อยู่ในโรงงานออกไปกำจัดที่อื่น นอกจากนี้ชาวบ้านก็ได้ทำการฟ้องศาลแพ่งเพื่อเรียกร้องค่าเสียหาย และศาลมีคำสั่งให้ชาวบ้านที่เดือดร้อนได้รับชัยชนะ และสั่งให้ทางโรงงานได้ทำการชดใช้และฟื้นฟูพื้นที่ให้กลับมาอยู่ในสภาพเดิม ตั้งแต่ปี 2563 แต่จนถึงตอนนี้ชาวบ้านก็ยังไม่ได้รับการเยียวยาหรือการช่วยเหลือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทำให้ในวันนี้ผู้ตรวจการแผ่นดินต้องลงมารับเรื่องของร้องเรียนของชาวบ้านอีกครั้ง เพื่อนำเรื่องเข้าไปหารือในการที่จะช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนของชาวบ้านอย่างเร่งด่วน

ซึ่งข้อเรียกร้องของชาวบ้านนั้นมีทั้งหมด 11 ข้อ คือ 1. ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดทำแนวทางการรักษาผู้ป่วยที่ชัดเจนมากกว่านี้ 2. ให้มีแนวทางการดูแลสุขภาพผู้ที่ได้รับผลกระทบที่เป็นกลุ่มเปราะบางอย่าง เด็ก ผู้พิการ และ ผู้ป่วยติดเตียงว่าหน่วยงานใดเป็นผู้รับผิดชอบ และจะมีการดูแลอย่างไร 3. ขอให้มีการตรวจสารโลหะหนักในร่างกายชาวบ้านทั้ง 725 ราย เพื่อความปลอดภัยและการดูแลตัวเอง ซึ่งอยากให้หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องเร่งดำเนินการ 4. เร่งติดตามการดำเนินงานของ อบต.น้ำพุ ในการจัดสร้างสวนสาธารณะของชุมชน เพื่อส่งเสริม ให้ประชาชนได้ออกกำลังกาย เป็นที่พักผ่อน เสริมสร้างร่างกายและสุขภาพที่ดีให้กับประชาชน 5. เร่งติดตามการดำเนินงานของ อบต.น้ำพุ ในการติดตั้งเครื่องกรองน้ำเพื่อพัฒนาระบบ น้ำประปาให้มีคุณภาพและสะอาด ซึ่งชาวบ้านเสนอไปแต่ยังไม่ได้รับการตอบสนองใดๆ 6. เร่งติดตามการดำเนินงานของ อบต.น้ำพุ ในการดำเนินโครงการสร้างอาคารศูนย์ฝึกอาชีพ ทางเลือก ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีการดำเนินการแต่อย่างไร 7. เร่งติดตามการดำเนินงานของสำนักงานทรัพยากรน้ำที่ 7 ในการดำเนินโครงการก่อสร้าง ระบบกระจายน้ำเพื่อการเกษตร ในพื้นที่หมู่ที่ 1 ซึ่งชาวบ้านเสนอไปแต่ยังไม่ได้รับการตอบสนองใดๆ 8. ให้มีหน่วยงานที่เข้ามารับผิดชอบฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศชุมชนที่ชัดเจน โดยมี แผนงานและงบประมาณที่สนับสนุนชุมชนเพื่อการแก้ไขปัญหาอย่างต่อเนื่อง 9. เร่งรัดและติดตามการดำเนินคดีต่อบริษัท แวกซ์ กาเบ็จ รีไซเคิล เซ็นเตอร์ จำกัด 10. ขอให้มีการตรวจสอบการแอบฝังขยะและสารเคมีใต้ดินในโรงงาน 11. ขอให้มีการอายัดพื้นที่โรงงานทั้งหมดที่พบว่ามีการปนเปื้อนเพื่อควบคุมไม่ให้มีการ แพร่กระจายของสารเคมีเพราะที่ผ่านมาพบว่าขณะการขนย้ายก็มีถังเคมีหายออกจากตัวโรงงาน

ด้านนายธนู งามยิ่งยวด ตัวแทนชาวบ้านที่ได้รับความเดือดร้อนก็บอกว่า ที่ผ่านมาตนทำการเกษตรมีรายได้ปีละ 1 ล้านกว่าบาท แต่พอได้รับผลกระทบจากโรงงาน โดยเฉพาะเรื่องน้ำทำการเกษตร ทำให้ได้รับความเดือดร้อนมาก ไม่มีรายได้มาเลี้ยงดูครอบครัว ซึ่งมีแม่ที่ป่วยติดเตียง และลูกสาวพิการ รถถูกยึด ที่ดินก็กำลังถูกธนาคารเร่งรัดให้ใช้หนี้ ซึ่งหากไม่มีเงินใช้หนี้ที่ดินก็จะถูกยึด แม้ว่าจะฟ้องชนะโรงงานก็ยังไม่ได้รับการเยียวยา แม้แต่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ไม่เข้ามาดูแล จึงเรียกร้องขอให้ผู้ตรวจการแผ่นดินได้ช่วยเร่งรัดในเรื่องของการจัดหาแหล่งน้ำที่สามารถทำการเกษตรให้กับชาวบ้านรวมทั้งเรื่องของการชดใช้ความเสียหายด้วย
 

ส่วนนายจำเนียร จินดาโชติ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 1 ต.น้ำพุ ก็บอกว่าชาวบ้านได้รับผลกระทบมานานกว่า 20 ปี แล้ว จึงอยากให้ผู้ตรวจการแผ่นที่ดินที่ลงมารับเรื่องในวันนี้ ถือว่าเป็นการเริ่มต้นในการที่จะช่วยแก้ปัญหาให้กับชาวบ้านในปีนี้ แม้ว่าพื้นที่หมู่ 1 ต.น้ำพุ จะเป็นโมเดลของการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมแต่ขอให้ไม่อยู่แค่ในกระดาษขอให้มีการเข้ามาช่วยเหลือชาวบ้านได้จริงๆถือเป็นการเริ่มต้นศักราชใหม่ ที่ชาวบ้านจะได้รับการช่วยเหลืออย่างจริงจัง

ช่วงบ่าย ที่ศาลากลางจังหวัดราชบุรี นายปิยพงศ์ ชูวงศ์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดราชบุรี และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมประชุมแนวทางการแก้ปัญหา โดย นายทรงศัก สายเชื้อ ผู้ตรวจการแผ่นดิน เผยว่า กรณีการร้องเรียนจากผู้ได้รับผลกระทบจากโรงงานรีไซเคิลกากอุตสาหกรรม บริษัท แวกซ์ กาเบ็จ รีไซเคิล เซ็นเตอร์ จำกัด นั้น เป็นปัญหาเรื้อรังมายาวนาน ทั้งในประเด็นการกำจัดและบำบัดของเสีย การรั่วไหลของสารเคมี จนถึงเหตุการณ์เพลิงไหม้โรงงานดังกล่าวเมื่อปี 2565 ที่พบว่ามีการเก็บกักถังสารเคมีกว่าหมื่นตัน ทำให้เกิดมลพิษจากการเผาไหม้กากอุตสาหกรรมฟุ้งกระจาย ประชาชนในชุมชนใกล้เคียงหลายร้อยราย ได้รับผลกระทบทั้งในด้านสุขภาพและพืชผลทางการเกษตรเสียหาย ทำให้ชาวบ้านในพื้นที่กังวลถึงผลกระทบระยะยาว ผู้ตรวจการแผ่นดินเห็นถึงความสำคัญของปัญหาที่เกิดจากการประกอบกิจการโรงงานอุตสาหกรรมซึ่งมีในหลายพื้นที่ทั่วประเทศที่เกิดปัญหาคล้ายกันบ่อยครั้งและส่งผลกระทบต่อประชาชนเป็นวงกว้างจึงได้หยิบยกเรื่องดังกล่าวมาพิจารณาดำเนินการตามหน้าที่และอำนาจของผู้ตรวจการแผ่นดินตามหมวด 5 หน้าที่ของรัฐ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 53 ที่กำหนดให้รัฐต้องดูแลให้มีการปฏิบัติตามและบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัด