กระทรวงการต่างประเทศเผย รมว.มาริษ เตรียมเดินทางกลับถึงไทยคืนนี้ หลังเข้าร่วมประชุมระดับสูงของยูเอ็น ด้านผู้แทนถาวรไทยส่งหนังสือแจงคณะมนตรีความมั่นคงฯ ระบุการรุกรานจากกัมพูชาเริ่มจากทุ่นระเบิด ต่อเนื่องถึงการโจมตีพลเรือนโดยไม่เลือกเป้าหมาย ละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมสากล 

เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2568 ที่ทำเนียบรัฐบาล นางมาระตี นะลิตา อันดาโม รองอธิบดีกรมสารนิเทศ และรองโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ในฐานะโฆษกศูนย์เฉพาะกิจบริหารสถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา (ศบ.ทก.) เปิดเผยว่า นายมาริษ เสงี่ยมพงษ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ จะเดินทางกลับถึงประเทศไทยภายในค่ำคืนนี้ หลังเสร็จสิ้นภารกิจเข้าร่วมประชุมระดับสูงด้านการพัฒนาที่ยั่งยืน ประจำปี 2025 ณ สำนักงานใหญ่สหประชาชาติ (UN) ในนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา

ภายหลังเดินทางกลับ คาดว่า รมว.มาริษ อาจเปิดเผยรายละเอียดเกี่ยวกับการหารือกับตัวแทนประเทศต่าง ๆ รวมถึงท่าทีและจุดยืนของประเทศไทยต่อที่ประชุมคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) ซึ่งแม้จะไม่มีมติเป็นทางการ แต่ถือเป็นเวทีสำคัญในการเรียกร้องให้ยุติความรุนแรงบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา

ทูตไทยแจงละเอียดต่อ UNSC ชี้เขมรรุกล้ำดินแดน-โจมตีพลเรือน
ในวันเดียวกัน นายเชิดชาย ใช้ไววิทย์ เอกอัครราชทูต ผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ในนครนิวยอร์ก ได้ส่งหนังสือถึงประธาน UNSC เพื่อแจ้งสถานการณ์อันร้ายแรงบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา โดยระบุว่า กัมพูชาได้ดำเนินการรุกรานทางทหารอย่างชัดเจนและต่อเนื่อง

ในหนังสือระบุว่า เมื่อวันที่ 16 และ 23 กรกฎาคมที่ผ่านมา ทหารไทยเหยียบทุ่นระเบิด PMN-2 ภายในเขตแดนประเทศไทย ส่งผลให้ทหาร 2 นายพิการถาวร และอีกหลายคนได้รับบาดเจ็บ ทุ่นระเบิดดังกล่าวอยู่ในสภาพใหม่ และมีเครื่องหมายที่ชัดเจน ซึ่งถือเป็นหลักฐานว่ามีการวางใหม่อย่างเจตนา ทั้งที่ไทยได้ทำลายคลังทุ่นระเบิดทั้งหมดตามพันธกรณีอนุสัญญาออตตาวาแล้วตั้งแต่ปี 2019 ขณะที่กัมพูชายังรายงานว่ามีการเก็บรักษาทุ่นระเบิดชนิดเดียวกันไว้

ต่อมาในวันที่ 24 กรกฎาคม เวลา 08.20 น. ทหารกัมพูชาเปิดฉากยิงใส่ฐานทหารไทยที่ตาเมือนธม จ.สุรินทร์ ก่อนจะขยายการโจมตีไปยัง 4 จังหวัดชายแดน ได้แก่ บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ และอุบลราชธานี โดยไม่มีการเลือกเป้าหมาย ทำให้พลเรือนเสียชีวิตแล้ว 11 ราย บาดเจ็บ 24 ราย (8 คนอาการสาหัส) และมีประชาชนกว่า 102,000 คนต้องอพยพ

โครงสร้างพื้นฐานพลเรือน อาทิ โรงเรียน โรงพยาบาล และบ้านเรือน ได้รับความเสียหายอย่างรุนแรง การโจมตีครั้งนี้ยังละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ โดยเฉพาะอนุสัญญาเจนีวา ฉบับที่หนึ่งและสี่ ซึ่งห้ามการโจมตีต่อโรงพยาบาลและหน่วยงานช่วยเหลือผู้บาดเจ็บโดยเด็ดขาด

ไทยยืนยันไม่ใช้กำลัง แต่มีสิทธิ์ป้องกันตัว
หนังสือของเอกอัครราชทูตไทยยังระบุว่า การโจมตีที่เกิดขึ้นถือเป็นการละเมิดกฎบัตรสหประชาชาติอย่างร้ายแรง โดยเฉพาะมาตรา 2(4) ซึ่งห้ามการใช้กำลังระหว่างรัฐ ประเทศไทยยังคงยึดมั่นในหลักการแก้ไขข้อพิพาทโดยสันติวิธี แต่ภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว ไทยจำเป็นต้องใช้สิทธิป้องกันตนเองตามมาตรา 51 ของกฎบัตรฯ โดยการตอบโต้ของไทยมีเป้าหมายเฉพาะต่อภัยคุกคามจากกองทัพกัมพูชาเท่านั้น

ไทยยังยืนยันความพร้อมที่จะกลับเข้าสู่กระบวนการเจรจาผ่านกลไกทวิภาคีที่มีอยู่แล้ว เช่น คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วม (JBC) ซึ่งมีกำหนดประชุมต้นเดือนกันยายนนี้

ท้ายที่สุด เอกอัครราชทูตเชิดชายได้ขอให้คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติเผยแพร่หนังสือดังกล่าวต่อสมาชิกทุกประเทศ พร้อมบันทึกเป็นเอกสารทางการของ UNSC โดยระบุว่า ความเงียบจากประชาคมโลกอาจหมายถึงการยินยอมให้เกิดการละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศอย่างต่อเนื่อง