ต้นกะบก เป็นต้นไม้ยืนต้น มีความสูงประมาณ 5 – 6 เมตร ลำต้นและกิ่ง สามารถนำไปเผา กลายเป็นถ่านหุงต้ม ทำอาหารในครัวเรือนดี เพราะถ่านจากต้นกะบก จะมีเปลวงไฟแรงกล้า เปลวไฟทนนาน จึงเป็นที่ต้องการของบรรดาพ่อค้า แม่ค้า และแม่บ้าน เป็นอย่างมาก

ส่วน ผลต้นกะบก  ผลดิบมีสีเขียว ผลสุกจะมีสีแดง เมื่อหล่นลงจากต้น ตกลงพื้นดิน จะเป็นอาหารของสัตว์เลี้ยง เช่น วัว ควาย เมื่อวัว ควาย กินผลกะบก จะคลายเมล็ดออกมา ตกลงที่พื้นดิน ซึ่งมีลักษณะเปลือกแข็งสีน้ำตาลอ่อน เมื่อแกะเปลือกหุ้มออก จะพบเนื้อในสีขาว หุ้มด้วยเปลือกสีน้ำตาลแก่ สามารถรับประทาน ทั้ง เปลือกและเนื้อสีขายข้างในได้เลย ด้วยรสชาติ หอม มัน อร่อย แบบไทยๆ ถ้านำไปคั่ว ก็จะมีรสชาติ หอม มัน อร่อย ทวีคูณเป็นสองเท่า ไม่แพ้ เมล็ดมะม่วงหิมพานต์ ยี่ห้อ ดังขึ้นห้าง เลยทีเดียว

อย่างเช่น หมู่บ้านคำแก้ว ต.คำเขื่อนแก้ว อ.ชานุมาน จ.อำนาจเจริญ มีต้นไม้กะบก ผุดขึ้นตามหัวไร่ปลายนา ตามธรรมชาติ เป็นจำนวนมาก หากผลต้นกะบก สุกเต็มที่ จะตกหล่นลง เกลื่อนพื้นดิน ชาวบ้านจะนำผลกะบกไปแกะเปลือกออกรับประทาน บางคนรับประทานสด บางคนนำไปคั่วทอด รสชาติอร่อยไม่แพ้กัน  

ปัจจุบัน มีพ่อค้า แม่ค้า มารับซื้อลูกกะบกถึงหมู่บ้าน เพื่อส่งขายยังกรุงเทพมหานคร จึงมีการแกะผลกะบก ขาย ทั้งหมู่บ้านคำแก้ว สร้างรายได้เป็นอย่างดี

นางเขื่อน คำบาง อายุ 90 ปี อยู่บ้านเลขที่ 1 บ้านคำแก้ว ตำบลคำเขื่อนแก้ว อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ ขณะกำลังแกะลูกกะบก เตรียมขายให้กับพ่อค้า ซึ่งมารับซื้อถึงที่นี่ เล่าว่า ช่วงเดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม ก่อนนั้น ยังมีการเลี้ยงวัว ควาย กันอยู่ ทุกเช้าจะปล่อยวัวควาย ออกไปกิน ผลกะบก วัวควาย กินผลแล้ว ก็จะคลายเมล็ดออกมาตกลงพื้นดิน เต็มไปหมด จากนั้น ตอนเย็น จะไปนำวัว ควายกลับเข้าคอก พร้อมกับ เก็บลูกกะบก มาแกะเนื้อในไปคั่ว กิน อย่างเอร็ดอร่อย ทุกวันนี้ วัว ควาย เริ่มจะไม่มีแล้ว การทำนาปลูกข้าวใช้เครื่องจักรกลแทน วัวควาย และช่วงนี้ รอคิวรถเกี่ยวข้าว จึงออกหาเก็บลูกกะบก ไปตากหากแห้ง แล้ว นำเมล็ด ทำการแกะเอาเนื้อในสีขาว หุ้มเปลือกสีน้ำตาลออก แล้ว บรรจุถุง 1 กิโลกรัม ราคา 50 บาท ขายให้กับพ่อค้าที่มารับซื้อ 7 วันต่อครั้ง ซึ่ง 1 ปี ลูกกะบกจะออกผล 2 ครั้ง คือ ช่วงเดือน พฤศจิกายน – ธันวาคม. และอีกครั้ง เป็นช่วง เดือน มีนาคม – เมษายน ของทุกปี จึงมีการเก็บลูกกะบก แกะเนื้อใน ขาย เกือบทั้งหมู่บ้าน เพราะเสริมรายได้ดีมาก

นายปิ่น หอดี ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 1 บ้านคำแก้ว ตำบลคำเขื่อนแก้ว อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ กล่าวว่า ช่วงเดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม และ เดือนมีนาคม – เมษายน ของทุกปี ผลสุกลูกกะบก จะหล่นตกลงพื้นดิน จึงมีชาวบ้าน ไปเก็บผลกะบก แกะเมล็ดออก นำเนื้อใน บรรจุถุง ขายให้กับพ่อค้า ในทุก 7 วัน จะมีพ่อค้า มารับซื้อถึงที่นี่ ก็เป็นรายได้เสริม เป็นทุนทำนาปลูกข้าว ทำมากได้มาก ในการขายแต่ละครั้ง ได้เงินคนละหลายพันบาท บางคนได้เงินหลักหมื่นบาทก็มี ทำให้เศรษฐกิจในชุมชนดีมาก ...

สนธยา ทิพย์อุตร/รายงาน