เรียนรู้พระสมเด็จ ด้วยหลักการ 3 ขั้นตอน 2 เหตุผล

เรียนรู้พระสมเด็จ ด้วยหลักการ 3 ขั้นตอน 2 เหตุผล” “บ้านเมืองออนไลน์” คอลัมน์ “สืบสานพระสมเด็จ” โดย อ.เจษ เมืองนนท์

ก็ผ่านพ้นไปด้วยดีสำหรับการอบรมหลักสูตรศิลปะศาสตร์ สาขาวิชาพระเครื่องไทยชุด “เบญจพรหมรังสี” (พระสมเด็จ 5 วัด) ที่จัดขึ้นที่วิทยาลัยสารพัดช่างสระบุรี โดยการสนับสนุนอย่างดียิ่งจากท่าน ชัยวัฒน์ พรแสน ผู้อำนวยการ และอบรมโดยวิทยากร ปลัด เสฎฐวุฒิ นาคทั่ง นายกสมาคมพระเครื่องยอดนิยมแห่งสยาม นักวิชาการไฟแรงแห่งวงการพระเครื่องไทย และเพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้ด้านวิชาการนี้ออกไปในวงกว้าง จึงใคร่ขอนำเนื้อหาบางส่วนของการอบรมมาเผยแพร่ผ่านคอลัมน์ สืบสานพระสมเด็จทางบ้านเมืองออนไลน์ครับ

หลักสูตรที่เปิดอบรมในสัปดาห์แรกก็คือ เรื่องราวของพระสมเด็จวัดระฆัง โดยเน้นที่การปรับพื้นฐานการสร้างหรือการผลิตพระสมเด็จ โดยหลักสูตรทั้งหมดนั้นผ่านการคิดค้นและกลั่นกรองโดยท่านปลัดเสฏฐวุฒิจนเกิดเป็นหลักการสำคัญในการเรียนรู้ดังนี้คือ

หลักการศึกษาพระเครื่อง 3 ขั้นตอน 2 เหตุผล

3 ขั้นตอนคือ

1.ขั้นตอนก่อนการสร้าง ว่าด้วยเรื่องการเตรียมวัตถุดิบ เนื้อปูน มวลสาร และแม่พิมพ์

2..ขั้นตอนการสร้าง ว่าด้วยเรื่องกรรมวิธีในการผลิต การกดพระ การตัดขอบ และการผึ่งแดดหรือลมให้แห้ง

3.ขั้นตอนหลังการสร้าง ว่าด้วยการลงรัก การปิดทอง การบรรจุกรุ

ทั้งหมดข้างต้นนั้นคือเนื้อหาในการอบรมตามหลักสูตรครั้งนี้ เพื่อที่จะปรับพื้นฐานให้เกิดการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ ซึ่งเมื่อเข้าใจทั้ง 3 ขั้นตอนนั้นแล้ว จะทำให้เราทราบว่า แต่ละขั้นตอนนั้น “ทิ้งร่องรอย” อะไรบนองค์พระไว้ให้เราดูบ้าง

สำหรับ 2 เหตุผลในหลักสูตรชุดเดียวกันก็คือ

1.ความเก่า ว่าด้วยเรื่องการย่อยสลายและการเกิดขึ้นใหม่บนองค์พระ ไม่ว่าจะเป็นการหดเหี่ยว ยุบย่น แตกราน รวมทั้งรอยปูไต่ หนอนด้น การย่อยสลายของมวลสารอ่อนและการคงอยู่ของมวลสารแข็งนั้น มีลักษณะใดบ้าง และเราจะสังเกตได้อย่างไรตามหลักการและ “เหตุผล” ที่สามารถอธิบายได้อย่างชัดเจน

2.ความเป็นธรรมชาติ เป็นหลักการที่สำคัญอย่างยิ่งต่อการพิจารณาพระสมเด็จ เพราะเมื่อผ่านการผลิตและมีอายุกว่า 150 ปีแล้วนั้น ผิวพระจะเป็นอย่างไร ร่องรอยที่เกิดจากการปริแยกแตกรานจะเปลี่ยนแปลงแค่ไหน การเกิดแคลไซท์มาจากสาเหตุใด ลักษณะแคลไซท์จะเป็นแบบไหน พระลงรักและไม่ลงรัก ผิวจะต่างกันอย่างไร และอื่นๆอีกมากมาย

 ทั้งหมดนั้นคือหลักสูตรที่ถือเป็นแก่นแกนหลักในการอบรมสัปดาห์แรก และจะยึดถือหลักการนี้เป็นแนวทางในการอบรมสัปดาห์ต่อๆไป ทั้งในพระสมเด็จวัดบางขุนพรหม วัดเกศไชโย วัดสะตือ และวัดขุนอินทประมูล ในวันที่ 8/15/22 และ 29 มิถุนายน 2567 โดยวันเสาร์ที่ 8 นี้จะเป็นเรื่องของพระสมเด็จบางขุนพรหม

ทั้งหมดข้างต้นนั้น อาจจะไม่ใช่หลักการที่ดีที่สุด แต่ด้วยเจตนาของท่าน ผอ.ชัยวัฒน์ พรแสน, ท่านปลัดเสฏฐวุฒิ, คณะกรรมการสมาคมฯ นสพ.บ้านเมืองออนไลน์ และตัวผมเอง ยืนยันได้ว่าเป็นหลักการที่เปี่ยมล้นด้วยความจริงใจในการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพระสมเด็จให้สมาชิกทุกคนได้ศึกษาโดยไม่มีผลประโยชน์แอบแฝงใดๆทั้งสิ้น

เป็นเทียนเล่มน้อยๆที่จุดขึ้นเพื่อสร้างสรรค์วงการพระเครื่องอย่างแท้จริงครับ