GISTDA จับมือ การประปาส่วนภูมิภาครุกใช้ข้อมูลดาวเทียมวิเคราะห์แหล่งน้ำในประเทศเพื่อการใช้ประโยชน์สูงสุด

 
4 มิถุนายน 2567 กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สํานักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ GISTDA ร่วมกับ กระทรวงมหาดไทย โดย การประปาส่วนภูมิภาค (กปภ.) ลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) ว่าด้วยการใช้เทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ เพื่อการสำรวจแหล่งน้ำดิบสำรอง คาดการณ์และเฝ้าระวังพื้นที่เสี่ยงภัยแล้งทั่วประเทศ รวมทั้งติดตามและคำนวนปริมาณน้ำในอ่างเก็บน้ำด้วยดาวเทียมและโดรน เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับวิกฤติภัยแล้งให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ณ ห้องประชุม 1508 อาคาร 1 ชั้น 5 การประปาส่วนภูมิภาค สํานักงานใหญ่ กรุงเทพฯ

ดร.ปกรณ์ อาภาพันธุ์ ผู้อำนวยการ GISTDA กล่าวว่า การร่วมมือกับการประปาส่วนภูมิภาคในครั้งนี้จะเป็นการนำข้อมูลจากดาวเทียมหลายดวงซึ่ง 1 ในนั้นคือดาวเทียม THEOS-2 มาใช้ในการบริหารจัดการน้ำเพื่อการอุปโภคและบริโภค ซึ่งกลไกการทำงานจะมีการเชื่อมโยงข้อมูลจากแหล่งต่างๆ เข้าไว้ด้วยกัน ทำให้ข้อมูลที่ได้มีความถูกต้องและมีมาตรฐาน ซึ่งจะส่งผลต่อการเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานให้กับการประปาส่วนภูมิภาคให้สามารถปฏิบัติงานเชิงรุกได้ครอบคลุมทั่วทุกพื้นที่ของประเทศ โดยเฉพาะการสำรวจแหล่งน้ำ การเฝ้าระวังพื้นที่เสี่ยงภัยแล้ง การประเมินความเปราะบางของพื้นที่ การประเมินสถานการณ์น้ำที่มีอยู่เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับวิกฤติภัยแล้งที่มีแนวโน้มจะเกิดขึ้นบ่อยครั้งซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง รวมถึงภาคประชาชนได้ ดังนั้น การใช้ข้อมูลจากดาวเทียมมาเป็นเครื่องมือนอกจากจะเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานให้กับการประปาส่วนภูมิภาคแล้ว ยังสามารถลดผลกระทบและความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นได้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้ GISTDA ยังใช้แพลตฟอร์ม AIP ที่พัฒนาขึ้นภายใต้โครงการ THEOS-2 มาสนับสนุนอีกทางหนึ่ง ซึ่งที่ผ่านมาได้ใช้แพลตฟอร์มนี้ร่วมกับข้อมูลจากการประปาส่วนภูมิภาคในการจัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลน้ำในพื้นที่ EEC เพื่อการใช้งานในภาคครัวเรือนและภาคอุตสาหกรรมมาแล้ว ซึ่งได้ผลเป็นที่น่าพอใจ สำหรับในอนาคตภายใต้การดำเนินงานของสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ หรือ สทนช. จะเตรียมนำ AIP ไปใช้ในการบริหารจัดการน้ำให้ครอบคลุมทั้งประเทศร่วมกันอีกด้วย

ด้านนายจักรพงศ์ คำจันทร์ รองผู้ว่าการ (ปฏิบัติการ 2) รักษาการแทนผู้ว่าการ กปภ. กล่าวว่า ความร่วมมือที่เกิดขึ้นกับ GISTDA ในครั้งนี้จะเป็นการใช้ประโยชน์จากดาวเทียมในการบูรณาการด้านน้ำเพื่อเชื่อมโยงภารกิจต่าง ๆ ของการประปาส่วนภูมิภาคที่กำลังดำเนินการอยู่ ได้แก่ 1) การพัฒนาระบบเชื่อมโยงและวิเคราะห์ข้อมูลแหล่งน้ำดิบกับหน่วยงานพันธมิตร เพื่อจัดทำ Model ใช้คำนวณและประมาณการปริมาณน้ำ โดยจะใช้งานร่วมกับภาพถ่ายดาวเทียม 2) การพัฒนาระบบวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียม (GEO Aqua Watch Image Analytics) เพื่อเฝ้าระวังปริมาณน้ำและคุณภาพน้ำของแหล่งน้ำดิบที่ใช้งานอยู่ 3) การพัฒนาระบบวิเคราะห์ข้อมูลดาวเทียมเพื่อการสำรวจและสนับสนุนงานการหาแหล่งน้ำดิบใหม่ และ 4) การวิจัยนวัตกรรมเพื่อการเฝ้าระวังปริมาณน้ำและคุณภาพแหล่งน้ำดิบด้วยการประมวลผลข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียม (GEO) Aqua Watch/Satellite Remote Sensing) และใช้โดรน (Drones & Image Processing) เพื่อสนับสนุนธุรกิจของ กปภ. อีกทั้งจะประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำภายในประเทศเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อไป