ยุคข้อมูลข่าวสารหมุนเร็ว การ “เดิน” อาจดูเชื่องช้า แต่ที่ จ.ลำพูน การเดินกลับกลายเป็นพลังทางวัฒนธรรม–ศาสนา งาน "ธรรมยาตรา เดินเทสสันถี ตามวิถีครูบาสู่บุคคลสำคัญของโลก"  ทำให้สังคมตระหนักถึงคุณค่าของก้าวย่างและสติ เชื่อมอดีต ปัจจุบัน และอนาคตของชุมชน 

นิยามและรากศัพท์
คำ    ความหมาย    ที่มา / การแปลงเสียง
ธรรมยาตรา    การจาริกด้วยธรรมะ มีสติ ศรัทธา และเมตตา นำคำสอนไปถึงประชาชน    มาจาก “ธรรม” + “ยาตรา” (การเดินทาง)
เทสสันถี    การจาริกไปยัง “เทศะ” (สถานที่) เพื่อสร้าง “สันติ” (ความสงบสุข)    จาก “เทศสันตรี/เทศสันติ” → เสียงล้านนากลายเป็น “ถี”
รวมกันจึงหมายถึง การเดินเผยแผ่ธรรมะอย่างสงบสุขสู่ชุมชน เน้นภาษาง่ายตรงใจ ไม่ต้องตีความซับซ้อน

พัฒนาการของงานธรรมยาตรา (พ.ศ.2566–2568)
ปีจัด    ผู้ริเริ่ม/ภาคี    วัตถุประสงค์เด่น
2566 (ครั้งแรก)    คณะสงฆ์ + รัฐ + เอกชน + ชุมชน จ.ลำพูน    สืบสานอุดมการณ์ ครูบาเจ้าศรีวิชัย และสร้างการรับรู้การเสนอชื่อท่านต่อ UNESCO
2567    ขยายเครือข่ายจังหวัด–สถาบันการศึกษา    ย้ำบทบาท “ตนบุญแห่งล้านนา” ในการพัฒนาชุมชน
1–11 มิ.ย.2568 (ครั้งที่ 3)    ภาคีเดิมร่วมกับเครือข่ายชายขอบ    ตอกย้ำแนวทาง “เดิน–เผยแผ่–บูรณะ” และหนุนการจัดทำเอกสาร ครบรอบ 150 ปีชาตกาล ครูบาเจ้าศรีวิชัย

เส้นทางศรัทธา 11 วัด
ลำดับ    วัด (อำเภอ)    ความเชื่อมโยงกับครูบาเจ้าศรีวิชัย
1    วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม (ลี้)    ศูนย์รวมชาวกะเหรี่ยง–ศรัทธาเริ่มต้น
2    วัดพระพุทธบาทผาหนาม (ลี้)    แรงศรัทธา “ครูบาอภิชัยขาวปี” ศิษย์เอก
3    วัดแม่ตืน (ลี้)    จุดหนุนชุมชนชนบทให้มี “วัดเป็นศูนย์ใจ”
4    วัดบ้านปาง (ลี้)    บ้านเกิดและสถานที่มรณภาพของท่าน
5    วัดห้วยหละ (ลี้)    ตัวอย่างพลังร่วมมือบูรณะโดยชาวบ้าน
6    วัดบ้านโฮ่งหลวง (บ้านโฮ่ง)    สถานที่อุปสมบทของท่าน
7    วัดบ้านเวียงหนองล่อง (เวียงหนองล่อง)    เชื่อมลุ่มน้ำลี้–ลุ่มน้ำปิง
8    วัดพระพุทธบาทตากผ้า (ป่าซาง)    จุดรวมศรัทธาโครงการทางขึ้นดอยสุเทพ
9    วัดรมณียาราม (กู่ละมัก) (เมือง)    ร้อยสายใยศรัทธาโบราณสู่ปัจจุบัน
10    วัดจามเทวี (เมือง)    ครูบาฯ บูรณะ–ประกอบพิธีเพลิงศพ
11    วัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร (เมือง)    ศูนย์รวมพลังมวลชน–สัญลักษณ์ล้านนา

5. มิติ UNESCO: ครูบาเจ้าศรีวิชัยสู่ “บุคคลสำคัญของโลก”
เหตุผลเสนอชื่อ: คุณูปการด้านการเผยแผ่ธรรม พัฒนาท้องถิ่น และแรงศรัทธาชาวบ้าน

กระบวนการ
รวบรวมข้อมูล ศาสนา–ประวัติศาสตร์–วัฒนธรรมในไทย
ลงพื้นที่ 3 ประเทศ: สปป.ลาว / เมียนมา / จีน เพื่อแสดงอิทธิพลข้ามพรมแดน
จัดทำเอกสารฉบับสมบูรณ์ ยื่นต่อ UNESCO ภายใน พ.ศ. 2571 (ครบรอบ 150 ปีชาตกาล)
หน่วยงานหลัก: กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับ จ.ลำพูน–เชียงใหม่ คณะสงฆ์ นักวิชาการ 

บทสรุปเชิงวิเคราะห์

รูปแบบการเผยแผ่ธรรมแบบเดินเทสสันถี ชู “ศาสตร์” (หลักธรรม–ประวัติศาสตร์) ควบคู่ “ศิลป์” (การมีส่วนร่วมของชุมชน)
ผลลัพธ์เชิงสังคม:
ฟื้นทุนทางศรัทธาและการบูรณะวัด
สร้างเครือข่ายจิตอาสา–เศรษฐกิจท้องถิ่น

ความยั่งยืน: การเดินเชื่อมพื้นที่–ผู้คน–สถาบันรัฐ สร้าง “ทุนวัฒนธรรม” ที่ขยายได้ทั้งภายในประเทศและภูมิภาค ลุ่มน้ำโขง

คุณค่าเชิงสากล: แนวคิด “พัฒนาโดยพลังศรัทธา” ของครูบาเจ้าศรีวิชัย สอดรับเป้าหมาย UNESCO ด้านมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องได้และไม่ได้ (tangible & intangible heritage)

ธรรมยาตราเดินเทสสันถี จึงมิใช่เพียงกิจกรรมศาสนา แต่เป็นต้นแบบการพัฒนาเชิงคุณธรรม ที่พิสูจน์ว่าก้าวเดินเล็ก ๆ พร้อมสติและศรัทธา สามารถส่งแรงสั่นสะเทือนกว้างไกล ทั้งระดับชุมชน ชาติ และนานาชาติ