เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2568 ที่ห้องประชุมสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.บวรศักดิ์ อุวรรณโณ รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะผู้กำกับดูแลสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ได้มอบนโยบายการดำเนินงานแก่นางอุดมพร เอกเอี่ยม ผู้อำนวยการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ พร้อมคณะผู้บริหารระดับสูง

การเข้ามากำกับดูแลสำนักพุทธฯ โดยตรงของรองนายกรัฐมนตรี เป็นผลจากมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 25 กันยายนที่ผ่านมา ซึ่งสะท้อนถึงความพยายามของรัฐบาลในการปฏิรูปโครงสร้างและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา เพื่อแก้ไขปัญหาวิกฤติที่คณะสงฆ์กำลังเผชิญ ไม่ว่าจะเป็นการประพฤติผิดพระวินัยของพระบางรูป การจัดการทรัพย์สินวัดที่ขาดความโปร่งใส รวมถึงความอ่อนแอของกลไกตรวจสอบ

แนวคิด “ไตรสดมภ์”

บวรศักดิ์เสนอกรอบความคิด “ไตรสดมภ์” คือ พุทธบริษัท พระศาสนา และอาณาจักร ต้องร่วมมือกันปกป้องและธำรงพระพุทธศาสนา โดยไม่จำกัดอยู่เพียงด้านจิตวิญญาณ แต่ต้องเชื่อมโยงกับระบบตรวจสอบและการกำกับดูแลที่โปร่งใสทันสมัย

ประเด็นนโยบายสำคัญ

ตั้งสำนักงานปราบปรามการประพฤติมิชอบในพระศาสนา
ทำหน้าที่รับเรื่องร้องเรียน สอบสวน และส่งต่อคดีต่อสมเด็จพระสังฆราชและหน่วยงานกฎหมาย เพื่อลดปัญหาภิกษุอลัชชี และสร้างศรัทธาต่อระบบปกครองสงฆ์

ปฏิรูปกระบวนการบวช
แยกการบวชตามประเพณีออกจากการบวชถาวร และนำระบบ “ผ้าขาวถือศีล 8” มาเป็นขั้นตอนก่อนบวช เพื่อคัดกรองผู้เข้าสู่สมณเพศอย่างเข้มงวด

สถานะพระภิกษุในฐานะเจ้าหน้าที่รัฐ
เจ้าอาวาสและตำแหน่งปกครองสงฆ์ต้องอยู่ภายใต้กฎหมายป้องกันการทุจริต และยื่นบัญชีทรัพย์สินต่อ ป.ป.ช. เพื่อเพิ่มความโปร่งใส

บริหารจัดการทรัพย์สินวัด
แยกบัญชีวัดออกจากบัญชีส่วนตัวพระภิกษุ ให้ สตง. ตรวจสอบได้ พร้อมกำหนดให้ใบอนุโมทนาใช้ได้เฉพาะการบริจาคเข้าวัดโดยตรง

ข้อท้าทาย

แม้นโยบายดังกล่าวมุ่งสร้างกลไกเชิงโครงสร้าง แต่ยังเผชิญข้อท้าทาย เช่น การยอมรับจากคณะสงฆ์ การแก้ไขกฎหมายหลายฉบับ และความเสี่ยงที่อาจถูกมองว่าเป็นการแทรกแซงทางการเมืองต่อศาสนา

แนวทางของบวรศักดิ์ถือเป็นข้อเสนอปฏิรูปครั้งสำคัญ ที่ครอบคลุมทั้งการตรวจสอบพระภิกษุ การคัดกรองผู้บวชใหม่ และการบริหารทรัพย์สินวัด เป้าหมายคือฟื้นฟูศรัทธาของพุทธบริษัท และทำให้พระพุทธศาสนายังคงเป็นหลักทางจิตวิญญาณที่มั่นคงและยั่งยืนของสังคมไทย

ขอบคุณข้อมูลจากเพจสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ