จ.เลย น้ำโขงแห้งร่อนทองคำเลี้ยงชีวิต ที่ อ.ปากชม

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า แม่น้ำโขงที่ทอดยาวกินพื้นที่หลายประเทศ ตั้งแต่จีน ลาว เมียนมาร์ ไทย กัมพูชา ไปจนถึงเวียดนาม รวมระยะทาง 4,880 กิโลเมตร ถือเป็นเส้นเลือดใหญ่ของทุกประเทศ ที่มีแม่น้ำโขงนี้ไหลผ่าน และแม่น้ำสายยาว สายนี้ ยังคงอุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติอยู่ในทุกตารางนิ้วทั้งในน้ำและสองฟากฝั่ง คนริมโขงจึงได้ใช้สอยทรัพยากรจากแม่น้ำเสมอมาหลายชั่วคน และทรัพย์ที่มีอยู่หนึ่งในนั้นคือ ทองคำที่ปะปนอยู่กับหินทรายในแม่น้ำโขงและปัจจุบันมีคนที่มีอาชีพร่อนท่องหลงเหลือ อยู่ไม่กี่คนแล้ว ในพื้นที่ อำเภอปากชม จังหวัดเลย

นางอำนวย บุญกว้าง   บ้านเลขที่ 206 หมู่3 บ้านศรีภูธร ตำบลปากชม อำเภอปากชม จังหวัดเลย กล่าวว่า วันหนึ่งจะได้เท่าเม็ดไม้ขีดหรือประมาณ ก้อน 2 มิลิเมตร บางวันก็ได้เยอะบางวันก็ได้น้อย แล้วแต่เราจะได้น้อยได้มาก แล้วแต่โอกาส ขณะนี้ทำมาได้ประมาณ ครึ่งเดือน โดยจะรวบรวมไปขายกับร้านทองในพื้นที่ และไม่ได้ทุกวัน ที่สำคัญการที่จะมาร่อนทองคำได้นั้น มีต้นทุนสูงอย่าง  เช่นที่ร่อนทองหรือ บ้างร่อนคำ (ถาด)นั้น ซื้อมา 2500 บาท และบาหรือ ปรอทนั้น ก็ต้องซื้อมาร่วมด้วย ประมาณ บาทละ 300-500 บาท เพียงนี้ก็เป็นการลงทุน ที่มากแล้ว

นางอำนวยกล่าวอีกว่า ขั้นตอนการร่อนทองคำนั้น เริ่มจากการนำ หินแห่ ก้อนหิน ที่ จะต้องขุดจากธารน้ำ ขึ้นมาโดยใช้จอบเล็ก ขุดเอามาใส่ถัง และตระกร้าจากนั้นก็จะนำไป ร่อนแยกในน้ำก่อน 1 รอบ จากนั้นก็นำไปร่อนในน้ำไปเรื่อย ท้ายๆ ก็ได้ หินที่ผสมทองคำอยู่นั้น ร่อนจากก้อนใหญ่ๆ จนเหลือก้อนเล็กเป็นผงน้อยสุด จนเหลือแต่ปึกหรือตระกอนดำ  และท้ายสุด ก็จะนำปรอท มาคัดแยก มาจับทองให้เป็นก้อนและในช่วงเย็นๆหรือก่อนกลับบ้าน  หากเป็นภาษาท้องถิ่นจะเรียกว่า การนำบามาล่อหรือมารวม ทองกับปรอท นำไปเก็บลงในขวด ไปเก็บและนำไปจำหน่ายต่อไป

 
จากข้อมูล ของชาวบ้านระแวกนี้  ทราบว่า ทุกวันนี้ มี พ่อค้าที่มารับซื้อทองคำจากชาวบ้าน ที่บริเวณบ้านหาดเบี้ย และจุดอื่นๆในอำเภอปากชม  โดยพ่อค้าแม่ค้านั้น หากได้ทองคำมาจากชาวบ้านก็จะไฟมาเผา ไปหลอม เพื่อแยกทองคำ ออกมาอีกครั้ง โดยรับซื้อในราคากรัมละประมาณ 950-1000 บาทหรือแล้วแต่ราคาทองคำในเวลานั้น ขึ้นลงเล็กน้อยตามราคาทองทำ  บอกกันเลยว่า หากวันไหนโชคดีไป ก็อาจจะเป็น ถูกหวยหรือมีเงินใช้วันหละหลายพันบาท ในวันนั้นวันเดียว ในบางปีนั้น น้ำในแม่น้ำโขงจะขึ้นจะลง หากน้ำลง ชาวบ้านก็มีโอกาสจะได้เป็นเศรษฐีน้อยๆกัน แต่หากน้ำขึ้น หรือทางประเทศจีนนั้น ปล่อยน้ำ ชาวบ้านก็จะขาดรายได้ ในช่วงแล้งนี้ไป  บางปี น้ำแห้งช่วงสั้นๆ  มันเหมือน เป็นวาสนาหรือโอกาสของคนเล่นคำหรือร่อนทองคำ และเดี่ยวนี้การเล่นคำจะมีน้อยลงไปเรื่อยๆ ทั้งผู้สืบทอด การร่อนทองหรือ กระทั่งการซื้อ อุปกรณ์  ต่างนั้นก็แพง จะทำให้คนเล่นคำ นั้น ลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด