วันที่ 13 มีนาคม 2566 ทีมคณะสำรวจนกน้ำที่อาศัยในพื้นที่หนองหาร จังหวัดสกลนคร  นำโดย อาจารย์ มงคล   วงศ์กาฬสินธุ์ ประธานชมรมดูนก แอนด์ เนเจอร์ ประเทศไทย ผู้เชี่ยวชาญเรื่องนกภูมิภาคอาเชียน นายนิพนธ์  มูลเมืองแสน นายกสมาคมผู้ใช้น้ำจังหวัดสกลนคร  นายเจริญชัย ศิริคุณ ผู้อำนวยการส่วนสิ่งแวดล้อม สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดสกลนคร  และภาคประชาชน  ลงพื้นที่หนองหาร เพื่อเก็บบันทึกข้อมูลภาพนก รวมทั้งสัตว์ที่อาศัยในพื้นที่น้ำหนองหาร   เพื่อปลุกกระแสการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนที่อาศัยอยู่โดยรอบหนองหาร  ให้ร่วมหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติ โดยหนองหารจังหวัดสกลนคร  เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำเป็นบึงน้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดในภาคอีสาน  มีเนื้อที่กว่า 77,016 ไร่ หรือ 123 ตารางกิโลเมตร  มีสัตว์หลากหลายสายพันธ์  

 

นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งอาศัยของนกนานาชนิด  ทั้งเป็นนกอพยพและเป็นนกประจำถิ่น   สำหรับนกประจำถิ่นที่พบในพื้นที่แห่งนี้ สำหรับข้อมูลที่จดบันทึกครั้งล่าสุด พบว่ามีนกประจำถิ่น 60 ชนิด  นอกจากนี้ยังมีนกอพยพอีกกว่า 20 ชนิด  จากการสำรวจ ของทีมคณะสำรวจนกน้ำที่อาศัยในพื้นที่หนองหารจังหวัดสกลนคร  นำโดย อาจารย์ มงคล   วงศ์กาฬสินธุ ประธานชมรมดูนก แอนด์ เนเจอร์ ประเทศไทย ผู้เชี่ยวชาญเรื่องนกในภูมิภาคเอเชีย ในครั้งนี้ใช้เวลา สั้นๆ เพียง 2 วัน โดยแบ่งทีมสำรวจออกเป็น 3 ทีม ซึ่งในแต่ละทีมประกอบด้วยนักดูนก  ช่างภาพนกมืออาชีพ    ซึ่งพบว่านกน้ำที่อาศัยหากินอยู่ในพื้นที่หนองหารมีการเพิ่มจำนวนที่มากขึ้น  อาจเนื่องมาจากการล่านก ของประชาชนโดยรอบน้อยลง  พบมีนกต่างถิ่นที่ไม่เคยพบในจังหวัดสกลนครหลายชนิด เช่น เหยี่ยวแดง  พบทั้งตัวผู้ และตัวเมีย  นกนางนวลแกรบเคราขาว  นกกระสาแดง  ฯลฯ 

 

แต่ที่ทำให้นักดูนก ตื่นเต้นในครั้งนี้  คือการพบ นกช้อนหอยดำเหลือบ   ซึ่งเป็นนกหากยากของไทย  โดย อาจารย์ มงคล   วงศ์กาฬสินธุ ประธานชมรมดูนก แอนด์ เนเจอร์ ประเทศไทย ผู้เชี่ยวชาญเรื่องนกในภูมิภาคอาเชียน กล่าวว่า นกชนิดนี้ พบน้อยมาก  เคยมีการพบเห็น  รวมตัวกันมากสุดเพียงแค่ 1-2 ตัว   ซึ่งนักดูนกคาดการว่า ทั้งประเทศไทย มีนกชนิดนี้ไม่เกิน 40 ตัว  ฉะนั้นการส่องนกชนิดนี้ จึงเป็นเรื่องที่ท้าทายของนักดูนกทั่วประเทศ  จุดไหนมีมีข่าวการค้นพบ  จะมีนักดูนกทั่วประเทศแห่กันไป สร้างไพร  เพื่อชมความงาม  ความหายาก   การพบนกปากหอยดำเหลือบในพื้นที่หนองหารครั้งนี้ ถือเป็นการค้นพบครั้งใหม่ของประเทศไทยเลยก็ว่าได้  เพราะการค้นพบครั้งนี้ ถือเป็นการพบนำช้อยหอยดำเหลือบที่มากที่สุดของประเทศไทย คือมีการพบอยู่เป็นฝูงใหญ่ อาจจะถึง 50-100 ตัว 

 

สำหรับลักษณะ มีปากโค้งยาวสีเหลืองคล้ำ หัว คอ และลำตัวด้านบนสีน้ำตาลเข้ม รอบใบหน้าเป็นเส้นสีขาวแกมฟ้า มีลายขีดขาวกระจายที่หัวและคอ ปีกและหลังตอนท้ายเขียวเข้มเหลือบเป็นมัน แข้งและตีนน้ำตาลเข้ม หัว คอ และลำตัวสีน้ำตาลแดงเข้มแกมม่วง หน้าผากเขียวเข้ม ไม่มีลายขีดขาวกระจายที่หัวและคอ เส้นรอบหน้าชัดเจนขึ้นสีฟ้าอ่อน สีเขียวที่ปีกและหลังตอนท้ายเหลือบเป็นมันและแกมสีม่วงมากขึ้น ปากสีน้ำตาลอ่อนกว่าช่วงปกติ ส่วนนกวัยอ่อน : สีหม่น ไม่มีเส้นรอบหน้า หัวและคอมีจุดขาวหนาแน่น ขนปีกไม่เหลือบเป็นมันหรือมีเพียงเล็กน้อย ถิ่นอาศัยในพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและล้านนาตะวันออก : พื้นที่ชุ่มน้ำ แหล่งน้ำธรรมชาติ ทุ่งนา บริเวณเขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ทุ่งนาในพื้นที่ จังหวัดพิจิตร จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดสุโขทัย และจังหวัดอุตรดิตถ์ 

 

นาย อิทธิพล นามโพธิ์ชัย  นักถ่ายภาพนก ที่ถ่ายฝูงนกปากหอยดำเหลือบในครั้งนี้กล่าวว่า จุดที่พบฝูงนกปากหอยดำเหลือบในครั้ง เป็นจุดริมหนองหาร บริเวณบ้านดอนงิ้ว ตำบลงิ้วด่อน อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร  โดยการสำรวจนกน้ำในพื้นที่หนองหาร  ตนได้เข้าไปสร้างไพร จุดแอบถ่ายภาพนก  เพื่อให้กลมกลืนกับธรรมชาติ  เวลาประะมาณ  6 -7 โมงเช้า  พบนกปากหอยดำเหลือมฝูงใหญ่  บินมาลงหากิน  ซึ่งคาดการด้วยสายตา  มีประมาณ 50 -100 ตัวได้   ถือเป็นการบันทึกการพบนกครั้งใหญ่ของประเทศไทย และของจังหวัดสกลนคร เนื่องจากพบนกช้อนหอยดำเหลือบในพื้นที่หนองหาร  เพราะเป็นพื้นที่  ที่ไม่เคยพบนกหายากชนิดนี้มาก่อน  นอกจากนี้ยังเป็นการพบเป็นฝูงใหญ่มากอีกด้วย  นั้นก็แสดงให้ชาวโลก นักส่องนก  พี่น้องประชาชนได้เห็นว่า  หนองหารสกลนคร เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลาย  มีความอุดมสมบูรณ์อีกแห่งหนึ่งของประเทศไทย