วันที่ 4 สิงหาคม 2564 นายเอกวิทย์ มีเพียร ผู้ว่าราชการจังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มอบหมายให้นายบุญลือ ธรรมธรานุรักษ์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นประธานเปิดฤดูกาลท่องเที่ยวเชิงเกษตรบ้านแพมบก ตำบลทุ่งยาว อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยมีนายพยุงศักดิ์ สิทธิลภ เกษตรจังหวัดแม่ฮ่องสอน กล่าวรายงานวัตถุประสงค์การจัดงาน เพื่อเปิดฤดูกาลท่องเที่ยวอย่างเป็นทางการ รวมทั้งเป็นการประชาสัมพันธ์เผยแพร่แหล่งท่องเที่ยวชุมชนและกิจกรรมการท่องเที่ยวของชุมชน ตลอดจนเป็นการสร้างเครือข่ายระหว่างเกษตรกรกับหน่วยงานภาคีเครือข่ายภาครัฐและภาคเอกชน สื่อมวลชนและนักท่องเที่ยว นอกจากนี้ยังเป็นการกระตุ้เศรษฐกิจฐานรากและส่งเสริมกิจกรรมอนุรักษ์วิถีชีวิตท้องถิ่น

ภายในงานมีการแสดงทางวัฒนธรรมรำกิงกะหล่า รำโต จากเยาวชนโรงเรียนบ้านแพมบก ประกอบกับมี กิจกรรมสาธิตการทำของที่ระลึกแบบ DIT : DO IT YOUR SELT ได้แก่ การทำไม้กวาดปุ้มเป้ง การทำตาแหลว เป็นเครื่องรางป้องกันสิ่งไม่ดี และมีกิจกรรมให้นักท่องเที่ยวได้ลงมือปฏิบัติการดำนาแบบโบราณการ การปล่อยกุ้งฝอยในแปลงนาข้าว การทำน้ำพริกคั่วทราย การทำข้าวส้ม อาหารท้องถิ่นแบบไทยใหญ่ และการนั่งรถมอเตอร์ไซด์พ่วงข้างแบบอินดี้ทัวร์ไปชมหมู่บ้านและเก็บผักปลอดภัยจากแปลงจริง ซึ่งได้รับความสนใจส่วนราชการระดับจังหวัดและระกับอำเภอ รวมไปถึงผู้ประกอบการและนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทย ตลอดจนชาวต่างชาติเข้าร่วมกิจกรรมจำนวนมาก

หมู่บ้านแพมบก หมู่ 6 ตำบลทุ่งยาว อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีจำนวน 80 ครัวเรือน ประชากร 288 คน (ณ ก.ค. 68)  ส่วนมากเป็นชาติพันธุ์ไทยใหญ่ 90% อีก 10% เป็นชาวปกาเกอะญอ และลาหู่ จีนยูนาน นับถือศาสนาพุทธ 100 % ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางด้านการเกษตร เพราะปลูกและปศุสัตว์ ได้แก่ ข้าวโพด กระเทียม ผักสวนครัว นาข้าว และเลี้ยงสัตว์ 

หมู่บ้านแพมบก ชื่อหมู่บ้านมีที่มาจากคำว่า “แพม” มาจากชื่อลำน้ำแพมที่ไหลผ่านหมู่บ้าน ส่วนคำว่า “บก” เป็นภาษาไทยใหญ่ หมายถึง “หมก” มีความหมายว่า ป่าลึกหรือที่สูง ดังนั้น “บ้านแพมบก” จึงหมายถึง หมู่บ้านที่ซ่อนอยู่ในป่าลึกหรือที่สูงเขาและมีแม่น้ำไหลผ่าน ชุมชนแห่งนี้ มีต้นทุนทางสภาพภูมิประเทศรายล้อมด้วยธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอุดมสมบูรณ์ มีภูเขามีป่า มีแม่น้ำ ลำธารน้ำ (ลำห้วยคาย ลำห้วยแพม) รวมทั้งทุนทางวัฒนธรรม และโดดเด่นด้วยความสามัคคี ความเข้มแข็ง มีผู้ใหญ่บ้านผู้นำท้องถิ่นเป็นแกนนำที่มีวิสัยทัศน์ มีแนวคิดในการพัฒนาและมองเห็นโอกาส ซึ่งได้หารือกับชาวบ้านและรวมกลุ่มกันทำการพัฒนาการท่องเที่ยวของชุมชนตนเองแบบร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมรับผิดและร่วมรับประโยชน์ทุกครัวเรือน และมีหน่วยงานต่าง ๆ ได้เข้ามาร่วมให้การสนับสนุน และส่งเสริมต่อยอด จนมีนักท่องเที่ยวมาท่องเที่ยวปีละเกือบ 200,000 คน เป็นชาวต่างชาติ 90% สามารถสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน และนำไปสนับสนุนด้านสาธารณะกุศลในชุมชนทั้งวัดและโรงเรียนอีกหลายแห่ง โดยจัดการขายหุ้น ๆ ละ 500 บาท ให้ทุกครัวเรือนมีการซื้อหุ้น 100 หุ้น เป็นเงิน 5,000 บาท ในสิ้นปี 2567 ที่ผ่านมาได้ปันผลรายได้เฉลี่ยให้ทุกครัวเรือน ครัวเรือนละ 15,000 บาท ซึ่งเป็นรายได้จากการเก็บค่าธรรมเนียมเข้าชมแหล่งท่องเที่ยวและจำหน่ายของที่ระลึก อาหาร และเครื่องดื่ม บ้านแพมบกยังเป็นหมู่บ้านนำร่องด้านการจัดการขยะแบบธนาคารขยะให้กับอีก 11 หมู่บ้านในตำบลทุ่งยาวอีกด้วย โดยได้รับการสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งยาว 

บ้านแพมบกได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่าง ๆ เข้ามาให้การสนับสนุนต่อยอดและพัฒนา ทั้งสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอน สำนักงานเกษตรจังหวัดแม่ฮ่องสอน สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแม่ฮ่องสอน สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดแม่ฮ่องสอน องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งยาว เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มน้ำป่า สำนักงานจัดการป่าไม้ที่ 1 สภาอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยจังหวัดแม่ฮ่องสอน สมาคมธุรกิจท่องเที่ยวปาย ตลอดจนหน่วยงานภาครัฐและเอกชนอีกหลายหน่วยงาน จนได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการในจังหวัดแม่ฮ่องสอนให้เป็น “ต้นแบบชุมชนยลวิถี” ของจังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่ส่งเข้าประกวดระดับประเทศของกระทรวงวัฒนธรรม ในปี พ.ศ. 2568 (อยู่ระหว่างรอผลการพิจารณาของคณะกรรมการ) นับเป็นอีกก้าวสำคัญของการส่งเสริมชุมชนให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เชิงเกษตรและธรรมชาติ สำหรับเสนอขายขยายตลาดต่อไปอย่างยั่งยืน    แหล่งท่องเที่ยวที่โดดเด่น สะพานโขกู้โส่ หมายถึง สะพานบุญ ขัวแตะที่ทอดผ่านทุ่งนาไปยังสำนักสงฆ์ ระยะทางเกือบ 1 กิโลเมตร บ่อเลี้ยงปลา บ่อเลี้ยงปลาให้ทางโรงเรียนมาจำหน่ายอาหารปลานำรายได้พัฒนาโรงเรียน และเสริมอาหารกลางวันให้เยาวช เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติที่สวยงาม เดินง่ายไม่ไกล ชมธรรมชาติ พรรณไม้ สัตว์ป่า แปลงพืชผักสวนเกษตรปลอดภัย แหล่งท่องเที่ยวเชื่อมโยงกับเส้นทางในชุมชน  น้ำตกแพมบกที่สวยงาม (อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มน้ำปาย มีค่าธรรมเนียม)  จุดชมวิวดอยเมี่ยง   จุดชมวิวดอยธง ที่มองเห็นเมืองปายทั้งเมือง  หน่วยพิทักษ์ป่าไม้ เจเจฟาร์ม กิจกรรมการท่องเที่ยว วัดแพมบก ศิลปะไทยใหญ่  เดินบนสะพานขัวแตะ (สะพานโขกู้โส่)  ศาลาเจดีย์ 

ชมทุ่งนาเขียวขจี (กรกฎาคม – พฤศจิกายน)  ชมทัศนียภาพรายล้อมของชุมชนที่เต็มไปด้วยป่าไม้ สายธาร และแปลงเกษตร  ยิงธนู ยิงปืนจุกน้ำปลา ดำนา (ก.ค. - ส.ค.) เกี่ยวข้าว (พ.ย. - ธ.ค.)   นั่งเกวียน (วัวเทียมเกวียน)  เก็บผักและสมุนไพรมาทำอาหาร  ทำน้ำพริกคั่วทราย  ทัวร์อินดี้ นั่งมอเตอร์ไซด์พ่วงข้าง ทำไม้กวาดปุ๋มเป้ง  ทำโมบายที่ระลึก เช่น ตาแหลว  ประเพณี ดับไฟเทียน  ต่างซอมต่อ การแสดงศิลปวัฒนธรรม การแสดงรำนก รำโต (ศิลปะแบบไทยใหญ่)  การแสดงรำไต สิ่งอำนวยความสะดวกร้านกาแฟสด รสกลมกล่อม หอมละมุน ร้านจำหน่ายอาหารและเครื่องดื่ม ร้านจำหน่ายสินค้าของที่ระลึก  ร้านค้าชุมชน  ที่พักแบบโฮมลอดจ์ และโฮมสเตย์  ห้องน้ำห้องสุขาที่สะอาดหลายจุด  ของที่ระลึกของชุมชน  น้ำผึ้งป่า ข้าวเกรียบรสชาติผลไม้ตามฤดูกาล  ผ้าทอมือไทยใหญ่ ปกาเกอะญอ และลีซู  กระเป๋า ย่าม  เครื่องจักสาน   ค่าบำรุงชุมชนคนละ 50 บาท (ไม่รวมค่ากิจกรรมต่างๆ และมัคคุเทศก์ท้องถิ่น)  

ติดต่อได้ที่  นายเศกสิทธิ์ ภีระตุ้ย ผู้ใหญ่บ้านแพมบก โทร. 06 3186 1966, 06 4136 9746 นายเพ็ชร หมื่นบุญตัน ประธานท่องเที่ยวชุมชนบ้านแพมบก โทร. 09 3448 9337