เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2568 การประชุมสันติภาพนานาชาติ จัดโดย HWPL Global Branch 4 ร่วมกับคณะกรรมาธิการพิเศษเพื่อสันติภาพและการปรองดองแห่ง TNLA ประเทศเซาท์ซูดาน ได้ระดมผู้นำทางการเมือง ศาสนา และการศึกษาจากหลายประเทศ เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมองการสร้างสันติภาพผ่านการศึกษา ที่ประเทศเกาหลีใต้ 

ในการนี้ พระปลัดสรวิชญ์ อภิปญฺโญ ผศ.ดร. คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้รับเกียรติร่วมอภิปราย (Panel Discussion) ในหัวข้อ “การศึกษาสันติภาพ: ทางออกสู่ความสามัคคีและความกลมเกลียวในสังคม” ร่วมกับผู้แทนจากคริสตจักรและสถาบันอิสลาม

ก่อนการอภิปราย มีการกล่าวปาฐกถาพิเศษโดย Rt. Hon. Dr. Jemma Nunu Kumba ประธานสภา TNLA ของประเทศเซาท์ซูดาน พร้อมทั้งมีพิธีลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) ว่าด้วยความร่วมมือด้านการศึกษาสันติภาพ เพื่อสร้างรากฐานแห่งการเรียนรู้และการปรองดองระหว่างภูมิภาคเอเชียและแอฟริกา

พระปลัดสรวิชญ์ กล่าวในเวทีว่า การศึกษาสันติภาพมิใช่ภารกิจของประเทศหรือศาสนาใดเพียงฝ่ายเดียว แต่เป็นความรับผิดชอบร่วมของมวลมนุษยชาติ โดยเฉพาะการหล่อหลอมเยาวชนให้เป็น “ผู้ปฏิบัติการทางสันติภาพ” ที่สามารถนำคุณค่าของความกรุณาและปัญญามาประยุกต์ใช้เพื่อสังคมได้อย่างเป็นรูปธรรม

การประชุมครั้งนี้ถือเป็นอีกก้าวสำคัญในการสร้างความร่วมมือและมิตรภาพข้ามพรมแดน สะท้อนให้เห็นว่า “สันติภาพที่แท้จริงต้องเริ่มจากการเรียนรู้ร่วมกัน”

ทั้งนี้สังคมปัจจุบัน ความขัดแย้งและความแตกแยกปรากฏขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งในระดับบุคคล ชุมชน ไปจนถึงระดับประเทศ ปัญหาความรุนแรงที่เกิดจากความแตกต่างทางความคิด ความเชื่อ และผลประโยชน์ ส่งผลให้สังคมเผชิญกับความไม่มั่นคงทางสังคมและจิตใจ การศึกษาสันติภาพ (Peace Education) จึงกลายเป็นแนวทางสำคัญที่ช่วยสร้างความเข้าใจ ความอดทนอดกลั้น และทักษะในการจัดการความขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์ อันจะนำไปสู่ความสามัคคีและความกลมเกลียวในสังคม

ความหมายและแนวคิดของการศึกษาสันติภาพ

การศึกษาสันติภาพ หมายถึง กระบวนการเรียนรู้ที่มุ่งปลูกฝังค่านิยมแห่งสันติ การเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และการอยู่ร่วมกันอย่างปรองดอง แนวคิดนี้เชื่อมโยงกับทฤษฎีสันติวิธี (Nonviolence) และการแก้ปัญหาความขัดแย้งโดยไม่ใช้ความรุนแรง โดยองค์การยูเนสโก (UNESCO) ได้ชี้ว่า การศึกษาเพื่อสันติภาพคือ “การสร้างวัฒนธรรมแห่งสันติ” ซึ่งต้องอาศัยการพัฒนาทั้งในด้านความรู้ ทัศนคติ และทักษะทางสังคม

การศึกษาสันติภาพกับการสร้างสามัคคีในสังคม

การปลูกฝังทัศนคติที่เคารพความแตกต่าง
การศึกษาสันติภาพช่วยให้สมาชิกในสังคมตระหนักว่าความแตกต่างด้านชาติพันธุ์ ศาสนา หรือความคิดทางการเมือง เป็นความหลากหลายที่ควรเคารพ ไม่ใช่สาเหตุแห่งความขัดแย้ง

การพัฒนาทักษะการสื่อสารและการเจรจา
ผู้เรียนจะได้รับการฝึกฝนทักษะการฟังอย่างลึกซึ้ง การสื่อสารอย่างสันติ และการเจรจาเพื่อหาทางออกร่วมกัน ลดการใช้ความรุนแรงทั้งทางกาย วาจา และอารมณ์

การส่งเสริมการแก้ปัญหาเชิงโครงสร้าง
การศึกษาสันติภาพมิใช่เพียงการจัดการความขัดแย้งเฉพาะหน้า แต่ยังมุ่งเน้นการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำ ความอยุติธรรม และการกดทับเชิงโครงสร้างที่เป็นรากเหง้าของความรุนแรง

การสร้างวัฒนธรรมแห่งความร่วมมือ
เมื่อผู้คนมีทัศนคติและทักษะด้านสันติ จะก่อให้เกิดวัฒนธรรมที่มุ่งเน้นความร่วมมือแทนการแข่งขันอย่างสุดโต่ง ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างความสามัคคีและความกลมเกลียวในสังคม

ความท้าทายในการขับเคลื่อนการศึกษาสันติภาพ

แม้แนวคิดการศึกษาสันติภาพจะมีคุณค่า แต่การนำนโยบายไปปฏิบัติยังคงเผชิญกับความท้าทาย เช่น

การขาดความเข้าใจเชิงลึกของผู้ปฏิบัติในระบบการศึกษา

การต่อต้านจากกลุ่มที่มีผลประโยชน์จากความขัดแย้ง

ความยากในการปรับหลักสูตรการเรียนการสอนให้เชื่อมโยงกับสภาพจริงในสังคม

ดังนั้น การศึกษาสันติภาพเป็นแนวทางที่ช่วยสร้างรากฐานของสังคมแห่งความสามัคคีและความกลมเกลียว โดยการปลูกฝังค่านิยมแห่งสันติ การเคารพความแตกต่าง การพัฒนาทักษะการสื่อสารเชิงสร้างสรรค์ และการแก้ไขปัญหาเชิงโครงสร้าง หากได้รับการผลักดันอย่างจริงจังจากทั้งภาครัฐ ภาคการศึกษา และภาคประชาสังคม จะสามารถเปลี่ยนบรรยากาศแห่งความขัดแย้งไปสู่การอยู่ร่วมกันอย่างสันติในระยะยาวได้